Pomocnik Historyczny

Z kamerą na Greenpoincie

Polska emigracja w kinematografii

„Sami swoi” (reż. Sylwester Chęciński, 1967 r.) „Sami swoi” (reż. Sylwester Chęciński, 1967 r.) Archiwum Filmu / Forum
Nostalgicznie, komediowo, bezlitośnie – jak emigrantów pokazywano w filmach.
„300 mil do nieba” (reż. Maciej Dejczer, 1989 r.) – sfilmowana ucieczka do Skandynawii.Inplus/EAST NEWS „300 mil do nieba” (reż. Maciej Dejczer, 1989 r.) – sfilmowana ucieczka do Skandynawii.

Stereotyp Polonusa w II RP. Polskie kino zwróciło uwagę na temat emigracji natychmiast po odzyskaniu niepodległości. W świadomości zbiorowej II RP wyrósł stereotyp emigranta, szczególnie Polonusa z Ameryki: to ten, któremu się udało i którego patriotycznym obowiązkiem jest jeśli nie wrócić do kraju z walizką dolarów, to przynajmniej wspierać bliskich w ojczyźnie. Stawiano przed nim także inne zadanie: miał odkrywać na nowo Rzeczpospolitą, doceniać jej wysiłki cywilizacyjne i zachwycać się nimi. W 1920 r., pod pożyczonym od Marii Konopnickiej tytułem „Idziem do ciebie, Polsko, matko nasza”, Nina Niovilla, pierwsza polska reżyserka, nakręciła film o Józku, góralu ze Spisza czy Orawy, który po latach emigracji wraca do kraju. Po drodze w rodzinne strony podziwia, jak wiadomo z opisów (bo film się nie zachował), Gdańsk, Hel, Warszawę, Poznań, Kraków, Lwów, Borysław, czyli „przecudny obraz Polski” wolnej, rozbudowującej się „w całej jej potędze”.

Pod koniec międzywojnia, w 1937 r., Mieczysław Krawicz nakręcił komedię „Niedorajda”, w której z Ameryki do rodziny w Warszawie przyjeżdża niejaka Agata Majewska, uwielbiająca dzieci samotna starsza kobieta. Towarzyszy jej wychowanica Basia. Ich pieniądze, te prawdziwe i te domniemane, są obiektem pożądania członków rodziny w kraju. Pani Majewska przez lata była oszukiwana przez brata, któremu przysyłała znaczne sumy dla kilkorga jego istniejących wyłącznie na zdjęciach dzieci. Zaś o rękę Basi, czy raczej o jej portfel, stara się bratanek Agaty – mistrz w wydawaniu pieniędzy. Emigracyjni bohaterowie tych filmów – Józek, Agata, Basia – reprezentują trzy rodzaje relacji dominujących w kontaktach polsko-emigracyjnych, głównie amerykańskich, zresztą często współistniejących: sentymentalno-patriotyczną, ekonomiczną i matrymonialną.

Pomocnik Historyczny „Za chlebem i wolnością” (100132) z dnia 04.06.2018; Polonia; s. 114
Oryginalny tytuł tekstu: "Z kamerą na Greenpoincie"
Reklama