Pomocnik Historyczny

Słowniczek polonijny

Rodzina polskiego kolonisty przed szałasem, stan São Paulo, Brazylia, 1930 r. Rodzina polskiego kolonisty przed szałasem, stan São Paulo, Brazylia, 1930 r. Narodowe Archiwum Cyfrowe
Grupa Polaków w Pladjoe (obecnie Plaju) na Sumatrze (Holenderskie Indie Wschodnie, obecnie Indonezja), 1928 r.Narodowe Archiwum Cyfrowe Grupa Polaków w Pladjoe (obecnie Plaju) na Sumatrze (Holenderskie Indie Wschodnie, obecnie Indonezja), 1928 r.

Adampol. Wieś symbol. Położona na północno-wschodnich obrzeżach Stambułu, po azjatyckiej stronie Bosforu (turecka nazwa to Polonezköy – polska wieś). Inicjatorem jej założenia był Adam Czartoryski, który pragnąc wesprzeć polskich emigrantów ściągających po powstaniu listopadowym również do Turcji, wykupił leśne tereny pod Stambułem i stworzył tam polski ośrodek emigracyjny. Adampolanie trudnili się rolnictwem, leśnictwem i hodowlą zwierząt. Przez lata wieś była też popularną miejscowością letniskową. W czasie I wojny światowej całkowicie ją zniszczono. A po wojnie zaczęła wracać do normalnego życia w Republice Tureckiej. Mieszkańcy przyjęli obywatelstwo tureckie, założono turecką szkołę (likwidując polską) i zaczęto nauczać według przyjętych w Turcji programów. Nowe założenia na tyle faworyzowały ludność etnicznie turecką, że po II wojnie światowej adampolanie zaczęli emigrować do krajów Europy Zachodniej, Kanady, Stanów Zjednoczonych i Australii. Wieś podupadła. Odżyła dopiero pod koniec XX w., a obecnie Adampol jest luksusowym kurortem, położonym wśród lasów, które w dodatku od 1994 r. weszły w skład Parku Natury. Tylko osób pochodzenia polskiego i mówiących po polsku zostało tam już nie więcej niż 50.

Biblioteka Polska w Paryżu. To prawdopodobnie najstarsza polska instytucja na Zachodzie. Założona przez Adama Czartoryskiego, Karola Sienkiewicza i Juliana Ursyna Niemcewicza w 1838 r. w odpowiedzi na pojawiające się informacje o grabieży dzieł kultury przez zaborców, jest niezwykłym zbiorem archiwów, ksiąg i dokumentów. Położona w samym sercu Paryża, na wyspie św. Ludwika, jest także siedzibą Muzeum Adama Mickiewicza, w którym znajdują się unikatowe zbiory pamiątek po poecie. Wpisana na listę zabytków kultury UNESCO w 2013 r.

Pomocnik Historyczny „Za chlebem i wolnością” (100132) z dnia 04.06.2018; III RP; s. 136
Reklama