Pomocnik Historyczny

Teheran – Jałta – Poczdam

Powojenny ład świata postanowiony. Konferencja w Jałcie, 4–11 lutego 1945 r. Od lewej: Winston Churchill, Franklin Delano Roosevelt, Józef Stalin. Za nimi od lewej: Anthony Eden (szef brytyjskiego MSZ), Edward Stettinius (szef departamentu stanu USA), Wiaczesław Mołotow (szef sowieckiego MSZ). Powojenny ład świata postanowiony. Konferencja w Jałcie, 4–11 lutego 1945 r. Od lewej: Winston Churchill, Franklin Delano Roosevelt, Józef Stalin. Za nimi od lewej: Anthony Eden (szef brytyjskiego MSZ), Edward Stettinius (szef departamentu stanu USA), Wiaczesław Mołotow (szef sowieckiego MSZ). Corbis
Trzej przywódcy głównych państw alianckich spotykali się ze sobą trzykrotnie. I trzykrotnie opisali powojenny porządek świata, w tym przesądzili o losach Polski.
Konferencja pokojowa w Poczdamie, 17 lipca – 2 sierpnia 1945 r. Od lewej premier Wielkiej Brytanii Clement Attlee (od 28 lipca zastąpił Winstona Churchilla, który przegrał w Anglii wybory), prezydent USA Harry Truman (zastąpił na stanowisku zmarłego Franklina D. Roosevelta), przywódca ZSRR Józef Stalin (tylko on ostał się z Wielkiej Trójki teherańsko-jałtańskiej). Stoją od lewej: William Leahy (doradca prezydenta USA), Ernest Bevin (szef brytyjskiego MSZ), James Byrnes (szef departamentu stanu USA), Wiaczesław Mołotow (szef sowieckiego MSZ).Corbis Konferencja pokojowa w Poczdamie, 17 lipca – 2 sierpnia 1945 r. Od lewej premier Wielkiej Brytanii Clement Attlee (od 28 lipca zastąpił Winstona Churchilla, który przegrał w Anglii wybory), prezydent USA Harry Truman (zastąpił na stanowisku zmarłego Franklina D. Roosevelta), przywódca ZSRR Józef Stalin (tylko on ostał się z Wielkiej Trójki teherańsko-jałtańskiej). Stoją od lewej: William Leahy (doradca prezydenta USA), Ernest Bevin (szef brytyjskiego MSZ), James Byrnes (szef departamentu stanu USA), Wiaczesław Mołotow (szef sowieckiego MSZ).

Zachodnia granica Polski. O dziesiątej czterdzieści w nocy z 1 na 2 sierpnia 1945 r. zebrała się w Poczdamie po raz ostatni Wielka Trójka: Truman, Attlee i Stalin. Konferencja Poczdamska zamykała główny rozdział wojny – europejski i rozpoczęła się 17 lipca. Przez pierwsze 9 dni Wielką Brytanię reprezentował Winston Churchill, ale 26 lipca poniósł klęskę w wyborach brytyjskich. (Co tłumaczono dwiema przyczynami: że dopuścił do upadku brytyjskiego imperium kolonialnego i tym, że brytyjska opinia publiczna, mocno zradykalizowana w czasie wojny, oczekiwała przemian społecznych, których dokonać miałaby Labour Party z Attleem na czele). Tak więc dokument poczdamski podpisał już nowy premier.

Nad ranem 2 sierpnia szlifowano już tylko tekst, w zasadzie uzgodniony przez wszystkie delegacje. Minister Mołotow zaproponował poprawkę w sformułowaniu o polskich granicach. Brzmienie pierwotne było: „...linia biegnie od Morza Bałtyckiego przez Świnoujście”. Mołotow sugerował, by zastąpić słowo „przez” na „na zachód od”. Attlee zgodził się, ale Truman chciał jeszcze, by sprecyzować, jak daleko na zachód. Mołotow pokazał linię na mapie, a Stalin zaproponował sformułowanie: „bezpośrednio na zachód od Świnoujścia”. Truman i Attlee zgodzili się. Ostateczną delimitację północnej granicy polsko-sowieckiej w rejonie Prus pozostawiono decyzji obu państw.

Batalia o zachodnią granicę polską w Poczdamie została zakończona. Komunikat Wielkiej Trójki o uchwałach poczdamskich tak formułował interesującą nas sprawę: „Co do zachodniej granicy osiągnięto następujące porozumienie: Zgodnie z porozumieniem w sprawie Polski osiągniętym na Konferencji Krymskiej, szefowie trzech rządów rozpatrzyli opinię Polskiego Rządu Tymczasowego Jedności Narodowej dotyczącą terytoriów na północy i zachodzie, które Polska winna otrzymać.

Pomocnik Historyczny „Tajemnice końca wojny” (100165) z dnia 04.05.2020; Polityka; s. 74
Reklama