Siedmiu najważniejszych dowódców alianckich

Autorzy

Podręczne kalendarium wojny

Trzej marszałkowie Stalina

Ostateczny cios, ten wymierzony w Berlin, zadali, skoordynowanym wysiłkiem trzech frontów, trzej sowieccy marszałkowie: Georgij Żukow, Konstanty Rokossowski i Iwan Koniew. To oni byli obecni we wszystkich najważniejszych momentach wojny.

Stalin. Wielki rozgrywający

W ciągu kilku lat wojny Józef Stalin (1878–1953) stał się politykiem, o którego względy zabiegali prezydent Franklin D. Roosevelt (1882–1945) i premier Winston Churchill (1874–1965). W Teheranie i Jałcie osiągnął wszystko, co chciał. Pozostawało mu jeszcze jedno: dobić wroga w jego legowisku, czyli zdobyć Berlin.

Droga do Pearl Harbour

Zaskakujący atak sił japońskich na amerykańską bazę Pearl Harbor, 7 grudnia 1941 r., zmienił wojnę toczoną w Europie w globalną. Neutralne dotąd Stany Zjednoczone Ameryki Północnej, europejskie mocarstwa kolonialne, Chiny, a wreszcie i Rosja sowiecka starły się w basenie Pacyfiku z japońskim Imperium Wschodzącego Słońca.

Wojna na Pacyfiku

Chester Nimitz był dowódcą nie mniej uzdolnionym niż Yamamoto – cenił sobie prostotę planu i oszczędność środków jego wykonania. Wykoncypował wraz z gen. MacArthurem, by wojnę na Pacyfiku prowadzić metodą skakania z wyspy na wyspę i ta metoda doprowadziła do zwycięstwa.

Bitwa o ciężką wodę

Niemcy w wyniku inwazji na Norwegię w 1940 r. zawładnęli Norsk Hydro w Vemork koło Rjukan – jedynymi w Europie zakładami wytwarzającymi tzw. ciężką wodę. Była ona niezbędna w badaniach dotyczących rozszczepienia jądra atomowego jako spowalniacz neutronów umożliwiający reakcję łańcuchową. Otwierało to kolejny front walki.

Cudowna broń III Rzeszy. Miała odwrócić losy wojny

Czy Hitler rzeczywiście był o krok od zdobycia cudownej broni, która pozwoliłaby mu jeszcze zimą 1944/45 r. odwrócić losy wojny? W końcu miał już rakiety V1 i V2, miał odrzutowy myśliwiec Me 262. Są też poszlaki świadczące, że w próbach z bronią atomową Niemcy byli bardziej zaawansowani, niż się dotychczas przywykło uważać.

Sojusznicy i kolaboranci hitlerowskich Niemiec

Po stronie państw Osi walczyli nie tylko Niemcy, Włosi i Japończycy. U ich boku stawały zarówno regularne armie sojuszników, jak i różnej proweniencji formacje ochotnicze i kolaboranckie.

Werwolf

Akcja Werwolf (Wilkołak) należy do stosunkowo mało zbadanych epizodów ostatniej fazy wojny. Co prawda Hitler ogłosił 2 kwietnia 1945 r., że staje na czele niemieckich oddziałów partyzanckich organizowanych na terenach zajętych przez aliantów, ale nie ma dowodów na to, by Akcja „W” rzeczywiście nabrała szerszego rozmachu.

Powstanie w Pradze

Aż do ostatnich dni kwietnia 1945 r. Praga, paradoksalnie, funkcjonowała normalnie – fabryki pracowały, czynne były restauracje, kina, odbywały się zawody sportowe, wychodziła prasa. Ale w czterech ostatnich dniach wojny doszło tu do zaskakujących wydarzeń.

Ostatnie dni Adolfa Hitlera

Zmęczony, z wysoko postawionym kołnierzem mundurowego płaszcza, zgarbiony, powłóczący nogami Führer powoli przesuwał się wzdłuż szeregu gości. Każdy z nich zobaczył ziemistą twarz Hitlera z chorobliwymi workami pod oczyma; wódz z trudem ukrywał drżenie lewego ramienia i dłoni.

Działania specjalne aliantów

Brytyjczycy powołali specjalną służbę, SOE, do wspierania ruchów oporu, sabotażu i wywiadu.

Jak porwano gen. Heinricha Kreipe

Brytyjsko-grecka akcja na Krecie.

Polscy agenci w wywiadzie wojskowym GRU

Jedne z najcenniejszych sowieckich siatek wywiadowczych prowadzili Polacy. Ich losy były jednak tragiczne.

Oddziały specjalne do walki z Japończykami

W szpiegowskiej wojnie z Japonią Chińczyków wsparli spece amerykańscy, tworząc jedną z najmniej znanych tajnych służb.

Wywiadowcze kulisy sprawy polskiej

Kremlowi rozgrywkę w sprawie polskiej ułatwiły sukcesy wywiadowcze, jakie odnosiły jego służby specjalne w działaniach wobec zachodnich sojuszników.

Gdyby zamach na Hitlera się powiódł

Bomba, która wybuchła 20 lipca 1944 r. w Wilczym Szańcu, zabiła cztery osoby. Hitler został jedynie ogłuszony. Gdyby narada odbywała się w bunkrze, a nie letnim pawilonie, lub gdyby Claus von Stauffenberg włożył do teczki – jak zamierzał – podwójny ładunek wybuchowy, to Hitler na pewno by zginął. Jak wówczas potoczyłaby się historia Europy?

Skąd się wziął mit wujka Stalina?

Uncle Joe, czyli Wujaszek Józio, to Józef Stalin. Dziś czytamy ze zdziwieniem, jeśli nie z przerażeniem, pochwały, jakie znajdujemy pod adresem tego zbrodniarza w literaturze amerykańskiej i brytyjskiej, w dokumentacji lub wspomnieniach mężów stanu i dyplomatów. Skąd się wziął ów mit?

Koniec Benito Mussoliniego

26 kwietnia 1945 r. Benito Mussolini wraz z Klarą Petacci i grupką towarzyszących osób, eskortowany przez oddział SS, zbliża się do granicy włosko-szwajcarskiej. Nie wie, że dowodzący niemieckimi żołnierzami oficer SS ma rozkaz, aby za wszelką cenę nie dopuścić, by przeszedł granicę.

Niezrealizowane podboje Hitlera

Na liście planów zaborczych Hitlera znajdowały się także Islandia, Gibraltar i Malta. Opracowane plany operacji inwazyjnych otrzymały nazwy: Ikarus (Islandia), Felix (Gibraltar), Herkules (Malta). Wszystkim tym punktom na mapie działań wojennych przypadała ważna strategiczna rola. Wystarczało spojrzeć na tę mapę, by od razu to zauważyć.

Czy Polska była wolna od kolaboracji?

Termin kolaboracja upowszechnił się po II wojnie światowej i w wąskim rozumieniu oznacza współpracę polityczną z okupantem hitlerowskim. Miała ona miejsce – w różnych formach – niemal we wszystkich krajach Europy okupowanej przez III Rzeszę. A jak to było naprawdę w Polsce?

Spór o postawę Watykanu

Kiedy wybuchła II wojna światowa, papieżem był Pius XII. To imię przybrał po wyborze w marcu 1939 r. Włoch Eugenio Pacelli (1876–1958), wcześniej watykański sekretarz stanu. I to za jego przyczyną trwa do dziś spór o postawę Watykanu wobec nazizmu i Holokaustu.

Eksterminacja narodu żydowskiego

Od programowego antysemityzmu Hitlera, wyłożonego już w „Mein Kampf” (Moja droga), do „ostatecznego rozwiązania” (Endlösung), czyli do eksterminacji ludności żydowskiej, prowadzić musiały etapy przygotowawcze, zarówno dla sprawców jak i ofiar.

Szwedzi ratujący ofiary wojny

Białe Autobusy – akcja szwedzkiego Czerwonego Krzyża podjęta w marcu 1945 r., w której uratowano kilkanaście tysięcy więźniów (w tym wielu Polaków) z niemieckich obozów koncentracyjnych, pozwoliła Szwecji wyjść z twarzą z wojny mimo sprzecznych z deklarowaną neutralnością ustępstw wobec Hitlera. Prawie z twarzą…

Brytyjczycy pod okupacją niemiecką

To nieprawda, że stopa niemieckich żołnierzy nie stanęła w czasie drugiej wojny światowej na ziemi brytyjskiej.

Niemieckie elity po II wojnie światowej

W pierwszej połowie XX w. niemieckie elity zawiodły. Doprowadziły do dwóch wojen światowych, poparły totalitarny reżym i do końca go podtrzymywały. Są więc współwinne jego zbrodni i po wojnie powinny być całkowicie odsunięte od władzy. Takie było powszechne przekonanie w maju 1945 r.

Bilans strat w czasie II wojny światowej

W miarę oddalania się od wydarzeń wojennych górę biorą tendencje do podwyższania liczby ofiar złożonych w walkach za ojczyznę, podobnie jak rosną liczby kombatantów. Armia, która traci wielu żołnierzy, zawsze zapisuje się lepiej w pamięci potomnych.

Pyrrusowe zwycięstwo Polski

Jeżeli sytuację – w której państwo zostało gruntownie zniszczone, jego terytorium zmniejszyło się o około 20 proc., a ludność o ponad 30 proc. – uznajemy za zwycięstwo, to doprawdy boję się myśleć o tym, jak miałaby wyglądać klęska Polski!

Powojenne państwo niemieckie

Charakter III Rzeszy jako państwa ludowego utrudniał aliantom opracowanie polityki wobec Niemiec. W Casablance Roosevelt i Churchill ustalili wprawdzie, że celem wojny jest bezwarunkowa kapitulacja Niemiec, jednak wyobrażenia, jakie one mają być po wojnie, były dość płynne i niejasne.

Komuniści w powojennej Europie

Czy komuniści na zachodzie Europy mogli liczyć – na fali sukcesów Stalina w walce z hitlerowskimi Niemcami – na przejęcie władzy po wojnie? Pytanie dotyczy głównie Francji, gdzie istniał rzeczywiście silny ruch oporu.