Przewrotna logika wojny
Podobno już 16 lipca pierwsi przerażeni uciekinierzy z pola walki dotarli do Malborka. W następnych dniach przybywali kolejni, pojedynczo lub w grupach, rozsiewając panikę. Wśród nich znalazł się jedyny dostojnik, wielki szpitalnik i komtur elbląski Werner von Tettingen. Najpierw uciekł on spod Grunwaldu, a później z Elbląga przed gniewem tamtejszych mieszczan, którzy uznali władzę króla Władysława Jagiełły. Był kompletnie załamany.
Jednak wojnami steruje przewrotna logika. Oto jeszcze wiosną 1410 r. król Władysław Jagiełło pozorował przygotowania do ofensywy na Kujawach, by zdezorientować krzyżackie dowództwo i rozproszyć jego siły zbrojne. W konsekwencji komtur świecki Henryk von Plauen z doborowym oddziałem pozostał w swej komturii, by blokować Bydgoszcz. Później spieszył dołączyć do armii wielkiego mistrza, ale nie zdążył: wieść o klęsce pod Grunwaldem zatrzymała go w drodze. Nie widział jej naocznie, nie uległ panice, 18 lipca 1410 r. dotarł do Malborka i zaczął energicznie szykować obronę, opanował sytuację i uśmierzył kapitulanckie nastroje. Wkrótce miał pod rozkazami parę tysięcy żołnierzy. Samorzutnie ogłosił się zastępcą wielkiego mistrza i jako tymczasowy władca rozesłał emisariuszy i ogłosił apele do chrześcijańskich władców i rycerzy o pomoc.
Oblężenie Malborka
Malbork był już gotowy do obrony, kiedy 22 lipca 1410 r. lekkozbrojne forpoczty armii polsko-litewskiej dotarły pod jego mury. Król prowadząc tryumfalny pochód stanął z głównymi siłami u bram stolicy państwa zakonnego trzy dni później, 25 lipca 1410 r. W tym czasie, na wieść o pogromie armii i dostojników krzyżackich, polskiemu władcy poddawały się liczne miasta, w tym główne ośrodki Gdańsk i Toruń. Król Władysław Jagiełło mianował własnych starostów, którzy przejmowali władzę.