Pomocnik Historyczny

Wielbłądy i maszty

Transport lądowy i morski

Karawana na Jedwabnym Szlaku; karta z „Atlasu Katalońskiego” Abrahama Cresquesa, 1375 r. Karawana na Jedwabnym Szlaku; karta z „Atlasu Katalońskiego” Abrahama Cresquesa, 1375 r. Getty Images
Na szlakach handlowych wykorzystywano zwierzęta, wozy i statki. Chińczycy posiedli też wiele umiejętności, które ułatwiały podróże.
Współczesna rekonstrukcja chińskiego statku celnego z XV w.AN Współczesna rekonstrukcja chińskiego statku celnego z XV w.

Na lądzie. Po drogach lądowych podróżowano w chronionych przez najemników karawanach. Kluczowe dla tego typu transportu były wielbłądy, zarówno jednogarbne dromadery, wykorzystywane najczęściej na Bliskim Wschodzie, jak i baktriany o charakterystycznych dwóch garbach, przemierzające piaszczyste tereny Azji Środkowej i Chin. Zwierzęta te są świetnie przystosowane do pokonywania dużych odległości każdego dnia, mogąc przeżyć nawet do dwóch tygodni bez wody, spożywając pustynne rośliny, które nie nadają się na paszę dla koni. W pełni obciążone były w stanie pokonać aż 40 km dziennie, co czyniło je bezkonkurencyjnymi liderami transportu na lądowym Szlaku Jedwabnym. Dorosłe zwierzę mogło przenieść do 300 kg ładunku w zależności od odległości, jaką musiało pokonać, i stanu jego zdrowia.

Wykorzystanie wielbłądów w transporcie na lądowym Jedwabnym Szlaku sprawiło, że handel stał się opłacalny. Duże znaczenie miały jednak także konie, osły oraz muły. Podczas pokonywania górskich przełęczy niezwykle pomocne były jaki – przystosowane do zimna i wspinania się po stromych zboczach. Ciągnięcie wozów z towarem umożliwiało koniom czy osłom wynalezione w Chinach już w IV w. p.n.e. chomąto. Sprzęt ten dotarł do wschodniej części Europy dopiero w VIII w., a stał się powszechnie używany w X w.

Na kolejnym etapie transportu jedwabiu i innych towarów z Chin drogą lądową kluczową rolę odgrywał Wielki Mur, który osłaniał kupców na długości ok. 2400 km. Ten skomplikowany system fortyfikacji został zbudowany wzdłuż Szlaku Jedwabnego, by chronić podróżnych w ich drodze na zachód, dostarczać im potrzebnego zaopatrzenia i zapewnić możliwość odpoczynku. Oprócz celów obronnych służył także do pobierania opłat celnych i jako system sprawnego przekazywania informacji.

Pomocnik Historyczny „Dzieje na Jedwabnym Szlaku” (100180) z dnia 12.04.2021; Jedwabny Szlak; s. 24
Oryginalny tytuł tekstu: "Wielbłądy i maszty"
Reklama