Pomocnik Historyczny

Czas Arabów

Arabowie i Jedwabny Szlak

Piątkowe modły księcia mogolskiego (islamskich władców północnych Indii w XVI–XIX w.); miniatura z ok. 1720 r. Piątkowe modły księcia mogolskiego (islamskich władców północnych Indii w XVI–XIX w.); miniatura z ok. 1720 r. Getty Images
Pierwszy kontakt Arabów z Jedwabnym Szlakiem trwał relatywnie krótko, był jednak brzemienny w skutki: z młodego państwa umajjadzkiego i abbasydzkiego uczynił muzułmańskie imperium o charakterze globalnym.

W poszukiwaniu zaopatrzenia. Jedną z najważniejszych przemian, jakim uległ świat we wczesnym średniowieczu, były wielkie arabskie podboje, które w VII i VIII w. całkowicie zmieniły krajobraz polityczny i kulturowy na Bliskim i Środkowym Wschodzie. Ich konsekwencją były znaczne osłabienie lub likwidacja rywalizujących ze sobą wielkich imperiów późnoantycznych – Cesarstwo Bizantyńskie utraciło większość swych wschodnich ziem, zaś sasanidzka Persja przestała istnieć jako samodzielny byt polityczny. W połowie VII w. młode imperium muzułmańskie obejmowało Półwysep Arabski, Irak, Persję, Syrię z Palestyną, Egipt i Afrykę Północną. Rozpoczynała się druga faza jego podbojów.

Marek Sobczak/PolitykaMapa Muzułmańskie imperium Arabów

Nie znamy dokładnie przyczyn, dla których Arabowie ruszyli ze swych ziem krótko po śmierci proroka Mahometa (tradycyjnie datowanej na 632 r., choć możliwe są tu różne zastrzeżenia), a według części badaczy jeszcze za jego życia. Raczej pewne wydaje się, że motywacja nie była religijna (nie chodziło o propagację doktryny muzułmańskiej), lecz prędzej ekonomiczna – klasyczna arabska historiografia podkreśla ubóstwo Arabów i trudne warunki życia na półwyspie, w kontraście z zasobnością sąsiadów. Obfituje także w opisy wielkich bogactw, które wpadły w ręce zdobywców: były one nagrodą od Boga za przyjęcie islamu. Jeśli źródła traktujące o arabskich podbojach wspominają o religii, najczęściej czynią to właśnie w takim kontekście. Jak czytamy w Koranie: „I nie uważaj tych, którzy zostali zabici na drodze Boga, za umarłych. Przeciwnie, oni są żyjący!/Oni u swojego Pana otrzymują zaopatrzenie,/Radując się tym, co dał im Bóg ze swej łaski./I oni radują się na myśl o tych, którzy się jeszcze z nimi nie połączyli i pozostali w tyle,/ Ponieważ oni nie doznają żadnego strachu i nie będą zasmuceni.

Pomocnik Historyczny „Dzieje na Jedwabnym Szlaku” (100180) z dnia 12.04.2021; Jedwabny Szlak; s. 48
Oryginalny tytuł tekstu: "Czas Arabów"
Reklama