Konfliktowe wizje. Z chwilą wybuchu Wielkiej Wojny w sierpniu 1914 r. elity obu narodów – pozbawionych państwowości – dostrzegły szansę na poprawę swojego położenia. Wizje obu terytoriów narodowych były jednak konkurencyjne, co nieuniknienie prowadziło do konfliktu. Wielu Polaków myślało o odrodzeniu państwa w granicach przedrozbiorowych. Z kolei Ukraińcy głosili koncepcję ukraińskich ziem etnicznych rozciągających się od Popradu po Kubań.
Wojna, przymierze, podział
Ukraińskie Rady. Po wybuchu wojny przedstawiciele najważniejszych ukraińskich partii w Galicji utworzyli Główną Radę Ukraińską. Dążyła ona do wyodrębnienia terenów monarchii austro-węgierskiej zamieszkanych przez ludność ukraińską w osobny kraj koronny, obejmujący wschodnią część Galicji, część Górnych Węgier (Słowacji, obecne ukraińskie Zakarpacie) i Bukowinę. Na wzór polskich Legionów zabiegano o sformowanie własnych oddziałów. Władze w Wiedniu, nie chcąc antagonizować Polaków, zgodziły się na zaledwie dwutysięczną formację Ukraińskich Strzelców Siczowych.
Natomiast dla Ukraińców zamieszkujących Imperium Rosyjskie przełomowym momentem stał się upadek caratu. Już w kwietniu 1917 r. w Kijowie została powołana Ukraińska Centralna Rada na czele z Mychajłem Hruszewskim. Aspiracje UCR początkowo nie wychodziły poza uzyskanie autonomii terytorialnej w ramach nowej, federacyjnej Rosji. Jednakże nie chciał się na to zgodzić rosyjski Rząd Tymczasowy. UCR deklarowała równouprawnienie mniejszości narodowych na Ukrainie. Radę poparli miejscowi polscy socjaliści i demokraci. Pozostali traktowali ją z dystansem, który rósł wraz z zapowiedziami radykalnej reformy rolnej odbierającej ziemię polskim właścicielom bez odszkodowania.
Ukraińska Republika Ludowa.