Tytułowe hasło ma kilka znaczeń. Przede wszystkim „Rozstrzelane Odrodzenie” to antologia literatury ukraińskiej z lat 1917–33, wydana przez Instytut Literacki w Paryżu (1959). Książka przyczyniła się do ocalenia od zapomnienia represjonowanych w epoce stalinizmu ukraińskich literatów.
Metaforyczny tytuł publikacji zrobił wielką karierę i stał się pojęciem historycznoliterackim. Określa ono generację twórców, których – mimo różnic wiekowych, społecznych, politycznych i artystycznych – łączy to, że wszyscy debiutowali i/lub tworzyli głównie w okresie Ukraińskiej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej (USRR). Przeżyciem pokoleniowym, formującym ich postawy światopoglądowe, była lutowa rewolucja 1917 r. w Rosji i wojna domowa. Wskutek tych wydarzeń odrodziła się ukraińska państwowość, co z kolei sprzyjało – jak nigdy dotąd – wzmożeniu ruchu narodowego i odrodzeniu ukraińskiej kultury. I chociaż Ukraińska Republika Ludowa (URL, 1917–21) przegrała w wojnie z bolszewikami, to jednak zjawiska wówczas zapoczątkowane trwały w USRR, która w pierwszym okresie swego istnienia cieszyła się autonomią w ramach ZSRR.
Pomocniczą rolę w odrodzeniu kultury odegrała ukrainizacja. Była to miejscowa odmiana polityki korienizacji (zakorzenienia, od ros. корень) – liberalnej polityki narodowościowej, ogłoszonej przez Moskwę w 1923 r. Promowanie języków i kultur ludności nierosyjskiej miało sprzyjać wzrostowi popularności partii komunistycznej, a także wzmocnieniu władzy bolszewików poprzez zwiększenie udziału tejże ludności w aparacie partyjnym i państwowym.
Chociaż ukrainizacja była traktowana przez bolszewików instrumentalnie, to jednak miała pozytywne skutki, szczególnie w dziedzinie oświaty i działalności wydawniczej.