Pomocnik Historyczny

W obliczu Zagłady

Galicja Wschodnia w obliczu Zagłady Żydów

Pogrom Żydów – w ramach ukraińskiej rewolucji narodowej – we Lwowie, 30 września 1941 r. Pogrom Żydów – w ramach ukraińskiej rewolucji narodowej – we Lwowie, 30 września 1941 r. Forum
W czasie niemieckiej okupacji Galicji Wschodniej (1941–44) coraz bardziej zwaśnieni Polacy i Ukraińcy musieli się skonfrontować z planowym mordem na jeszcze innych ich sąsiadach – Żydach.
Masowa egzekucja Żydów w niemieckim obozie zagłady w Bełżcu, 1942 r.Getty Images Masowa egzekucja Żydów w niemieckim obozie zagłady w Bełżcu, 1942 r.

Powolna śmierć Arkadii. Ludność żydowska była od wieków nieodłączną częścią wielonarodowej mozaiki etnicznej Galicji Wschodniej. Zanim jeszcze nad Lwowem, Stanisławowem i Tarnopolem załopotały chorągwie ze swastyką, region znalazł się pod okupacją sowiecką. Część społeczności żydowskiej Kresów II RP z ulgą przyjęła fakt nastania Sowietów jesienią 1939 r. U podstaw takich postaw legła przede wszystkim obawa przed zajęciem tych ziem przez Niemców. Co więcej, po latach dyskryminacji i ograniczeń, jakie narzuciło na żydowską społeczność przedwojenne państwo polskie, ich sytuacja (podobnie jak ludności ukraińskiej) częściowo poprawiła się pod władzą sowiecką. Niektórzy – szczególnie ci, którzy jeszcze do niedawna doznawali różnych krzywd – otwarcie sygnalizowali swoją niechęć ku upadłej Polsce.

Działo się tak przy oburzeniu znacznej części Polaków, traktujących takie zachowania jako zdradę narodowej wspólnoty, do której przecież wielu Żydom nie dano wcześniej przystąpić. Zarówno Polacy, jak i Ukraińcy nie chcieli jednak dostrzec, iż ludność żydowska również była obiektem represji ze strony organów bezpieczeństwa, a życie religijne Żydów było przez komunistów tłamszone. Narastająca niechęć i antysemickie stereotypy przyniosły wkrótce zatrute owoce.

W 1941 r., kiedy Galicja stała się polem bitwy między dwoma totalitaryzmami, żydowska społeczność regionu sięgała 520 tys. osób. Zgodnie z założeniami ludobójczego planu niemieckich nazistów, zakładającego „ostateczne rozwiązanie kwestii żydowskiej”, została ona skazana na zagładę. Tragedii setek tysięcy osób, których jedyną winą była narodowość, towarzyszyło zróżnicowanie postaw ich sąsiadów, Ukraińców i Polaków. Można by rzec, że Zagłada Żydów stała się swoistym egzaminem z człowieczeństwa.

Pomocnik Historyczny „Polacy i Ukraińcy” (100190) z dnia 06.12.2021; Polacy i Ukraińcy; s. 72
Oryginalny tytuł tekstu: "W obliczu Zagłady"
Reklama