Trzy dekady na swoim
Polska i Ukraina: dwa odrębne, suwerenne państwa
Dwie ścieżki transformacji. Polska i Ukraina to obecnie dwa największe i najludniejsze państwa Europy Środkowo-Wschodniej (Polska: 312 tys. km kw., ok. 38 mln mieszkańców; Ukraina: 603 tys. km kw., w tym 7 proc. poza kontrolą władz w Kijowie, ok. 44 mln mieszkańców). Mają ponad 500 km wspólnej granicy oraz bliskie więzy kulturowe i językowe (mimo różnic religijnych; Polacy to w większości rzymskokatolicy, Ukraińcy zaś – chrześcijanie tradycji bizantyńskiej).
Po rozpadzie bloku komunistycznego i ZSRR transformacja w obu państwach miała odmienny charakter. Pod koniec lat 80. Polska była względnie biednym krajem z centralnie planowaną gospodarką, rządzonym przez komunistycznych nominatów Moskwy. Przez następne dwie dekady stała się demokratycznym, wolnorynkowym państwem, członkiem NATO i UE, jedynie w ograniczonym stopniu dotkniętym przez światowy kryzys gospodarczy w latach 2008–09, choć jej kultura polityczna nadal opiera się bardziej na konflikcie niż współpracy, co zaowocowało wzrostem tendencji autorytarnych od 2015 r.
W 1991 r. Ukraina wchodziła w skład ZSRR. Najważniejsze decyzje były podejmowane przez Moskwę, choć nieefektywna centralnie planowana gospodarka wymusiła ograniczone próby reform i przyznanie większej podmiotowości republikom związkowym. Trzy dekady później Ukraina jest niepodległym państwem o wyrazistej tożsamości narodowej, zbudowanej w znacznym stopniu w opozycji do ZSRR i Federacji Rosyjskiej. Zarazem kraj ten boryka się z problemami gospodarczymi, korupcją i wywołaną przez Rosję wojną na wschodzie kraju, której celem jest w szczególności uniemożliwienie implementacji na Ukrainie europejskiego modelu rozwoju i jej integracji z zachodnimi strukturami.
Wzajemne postrzeganie. Ukraina jest postrzegana w Polsce jako ważny, jeśli nie najważniejszy partner w Europie Wschodniej.