Pomocnik Historyczny

Złota nić biegnąca przez tkankę narodu

Jaką rolę spełnia monarchia w brytyjskim społeczeństwie

Fajerwerki nad pałacem Buckingham z okazji diamentowego jubileuszu rządów Elżbiety II, 2012 r. Fajerwerki nad pałacem Buckingham z okazji diamentowego jubileuszu rządów Elżbiety II, 2012 r. Reuters / Forum
Śmierć królowej jest dla Brytyjczyków traumą, bo choć Elżbieta II nie miała władzy politycznej ani realnego wpływu na życie obywateli, była dla narodu ważnym elementem tożsamości.

Amputowana władza. Dynastia Windsorów wkroczyła w wiek XX – przyjmując, że zaczął się z końcem I wojny światowej – bez realnej władzy politycznej. Jednak szeroka społeczność tak królestwa, jak i całego imperium, dalej wierzyła w potęgę i moc sprawczą króla i cesarza. To proste: poza częścią klasy politycznej i prawnikami konstytucjonalistami nikt przecież nie studiował dzieła Waltera Bagehota „Angielska konstytucja” (wydanego jeszcze w 1867 r., do jego tez powrócimy). Tak więc nawet trzy najgłośniejsze jawne dowody amputacji władzy królewskiej – odmowa próby ocalenia życia już pozbawionemu tronu carowi Mikołajowi II, zmiana nazwiska brytyjskiej dynastii rządzącej, wreszcie abdykacja Edwarda VIII – były przyjmowane przez ogół jako decyzje monarsze, czyli jak by to określił Bagehot, „z dziecięcą naiwnością”. Bez zrozumienia, że chodziło o decyzje rządów, na które rodzina królewska nie miała żadnego wpływu.

Ekonomista i dziennikarz Walter Bagehot; podobizna z 1877 r.BEWEkonomista i dziennikarz Walter Bagehot; podobizna z 1877 r.

Przypomnijmy je i spróbujmy wyjaśnić po kolei, gdyż są dobrą ilustracją nikłej monarszej hard power. Król nie może, a w każdym razie nie powinien wyrażać publicznie swoich opinii w żadnej ważniejszej sprawie, a już w kwestiach politycznych powinien być sterylny.

Kwestia ratowania cara. Pierwsza praktyczna ilustracja: kwestia ratowania cara. W prywatnej rezydencji królewskiej w Sandringham w salonie po jednej stronie wisi fotografia Jerzego V (dziadka Elżbiety II), po drugiej fotografia jego kuzyna, cara i samodzierżcy Rosji, Mikołaja II, podpisana po prostu „Nicky”. Trudno ich odróżnić, jeden wygląda jak skóra zdarta z drugiego. Ponadto Jerzy niezwykle Mikołaja cenił i lubił; był kuzynowi bardzo oddany. W zamęcie rewolucji 1917 r.

Pomocnik Historyczny „Królowa Świata 1926-2022” (100200) z dnia 12.09.2022; Władza królewska na wyspach; s. 50
Oryginalny tytuł tekstu: "Złota nić biegnąca przez tkankę narodu"
Reklama