Pomocnik Historyczny

Nie jesteśmy rodziną, lecz firmą

„Nie jesteśmy rodziną, lecz firmą”. Wartą miliardy funtów

Elżbieta II z mężem w otoczeniu rodziny obchodzi 60. rocznicę ślubu, Clarence House, 2007 r. Elżbieta II z mężem w otoczeniu rodziny obchodzi 60. rocznicę ślubu, Clarence House, 2007 r. PA / EAST NEWS
Państwowo-familijny koncern Windsorów jest niezbyt kosztowny w utrzymaniu, za to bardzo dochodowy.

Dwa budżety. Spostrzeżenie króla Jerzego VI – „Nie jesteśmy rodziną, lecz firmą” – umieścił w wydanej w 1939 r. książce „Destiny Called to Them” dziennikarz, a zarazem poseł Partii Konserwatywnej Arthur Beverley Baxter. W tym czasie brytyjska rodzina królewska pozostawała na utrzymaniu budżetu państwa wedle zasad określonych w XVII w. Jeszcze za panowania Wilhelma III Orańskiego w 1697 r. parlament przyjął regułę dwóch budżetów. Ten główny, finansujący wydatki państwa, znalazł się pod zarządem premiera i jego gabinetu. Osobną pozycję stanowiła kwota wypłacana monarsze na jego osobiste potrzeby, koszty codziennego funkcjonowania, utrzymanie rodziny i dworu. Kwota ta prezentowała się całkiem pokaźnie, bo wynosiła rocznie 1,2 mln funtów. Acz oczekiwano, że monarcha będzie przeznaczał z niej 700 tys. funtów na wypłatę pensji sędziom, ambasadorom oraz licznemu gronu urzędników.

Kolejni władcy na różne sposoby starali się zostawić w swej kasie jak najwięcej środków, oszczędzając na wypłatach. Zirytowana tym Izba Gmin w 1760 r. przyjęła Civil List Act. Na jego podstawie powstała Lista Cywilna obejmująca wszystkich funkcjonariuszy państwa, których dotąd miał utrzymywać król. Ich pensję zaczął pokrywać budżet królestwa. Jednocześnie panujący wówczas Jerzy II musiał pogodzić się z tym, że parlament zredukował mu wypłatę do 800 tys. funtów rocznie i dopisał ją jako stały wydatek do Civil List.

Kolejni władcy Zjednoczonego Królestwa skutecznie walczyli o podwyżki i na początku XIX w. otrzymywali z budżetu państwa już 2 mln funtów.

Herb brytyjskiej rodziny królewskiej Windsorów.ShutterstockHerb brytyjskiej rodziny królewskiej Windsorów.

Wielka reforma finansów. System finansowania króla wraz z rodziną przetrwał zawieruchę obu wojen światowych. W 2001 r. kwota rocznej wypłaty wynosiła 7,9 mln funtów, po czym wzrosła do 13,7 mln.

Pomocnik Historyczny „Królowa Świata 1926-2022” (100200) z dnia 12.09.2022; Władza królewska na wyspach; s. 60
Oryginalny tytuł tekstu: "Nie jesteśmy rodziną, lecz firmą"
Reklama