„Gra pierwszą z ról jako demokratyczny król”
Ikona popkultury. Lech Wałęsa jako bohater filmowy i satyryczny
Strajki na ekranie. Granice między polityką a popkulturą są płynne, zwłaszcza w świecie mediów społecznościowych, memów i ciągłej pogoni za popularnością. Lech Wałęsa był pod tym względem pionierem. Bywał bohaterem filmów fabularnych, teledysków i komiksów w czasach, w których twarze polityków – zwłaszcza opozycyjnych – nie zawsze były powszechnie znane. „Dziennik Telewizyjny” z lat PRL pokazywał na ogół ludzi władzy, opozycyjna prasa nie marnowała zaś miejsca na zdjęcia. A mimo to Wałęsa stał się szybko rozpoznawalny. Był ikoną demokratycznej opozycji zarówno w Polsce, jak i za granicą. Swoją rozpoznawalność budował nie tylko dzięki działalności politycznej, ale też licznym wcieleniom medialnym – nierzadko prześmiewczym.
Przełomem w filmowej karierze Wałęsy były dwa filmy dokumentujące strajki Stoczni Gdańskiej im. Lenina oraz wieńczący je moment podpisania porozumień sierpniowych. Te filmy to dokument Andrzeja Zajączkowskiego i Andrzeja Chodakowskiego „Robotnicy ’80” (1980) oraz fabuła Andrzeja Wajdy „Człowiek z żelaza” (1981). Większość postaci historycznych, które trafiły na ekrany, musiała czekać wiele lat, nim publiczność zobaczy je w kinach. Wałęsa jest pod tym względem fenomenem – filmowcy niemal na bieżąco utrwalali jego karierę.
Czarno-biały, kręcony z ręki i zawierający liczne usterki realizacyjne dokument Zajączkowskiego i Chodakowskiego pokazuje symboliczny akt składania podpisów w krótkim zbliżeniu. Na sali trwa już szum ludzi zbierających się do wyjścia, ale operatorzy jeszcze uchwytują, jak reprezentujący rząd Mieczysław Jagielski przekazuje kartki Wałęsie, a ten pochyla się nad nimi z wielkim długopisem. Publiczny pokaz „Robotników ’80” odbył się już w połowie września 1980 r.