Mieszko I. Ur. ok. 930 – zm. 992, książę Polski ok. 960–992

Na kartach historii. „Króla Mieszka, którego władzy podlegali Słowianie, zwani Licicaviki, pokonał [saski graf Wichman] za dwoma nawrotami, jego brata zabił, wielką zdobycz mu odebrał”. Tak niemiecki kronikarz Widukind opisał w X w. walki, które prowadził słowiański związek Wieletów z pomocą saskiego banity Wichmana. Jest to pierwsza źródłowo potwierdzona informacja o Mieszku I. Niestety, nie jest ona datowana, wydaje się jednak, że dotyczy walk z 963 r. Mniej więcej trzy lata później, w 966 r., żydowski podróżnik Ibrahim ibn Jakub, opisując lud Wieletów, wspomniał, że „wojują oni z Mśko”.

Jak widać, ok. 963–966 r. Mieszko był zwierzchnikiem jakiegoś plemienia, które walczyło z Wieletami, najpewniej na terenach nadodrzańskich (Ziemia Lubuska? Pomorze Zachodnie?). Domyślać się można, że państwo Mieszka I musiało być już w miarę silnym organizmem, skoro prowadziło ekspansję, a on sam był nazywany przez postronnych królem. Gdzie jednak mieściła się siedziba owego państwa, jakie obejmowało tereny i kiedy wzrosło w siłę? Te pytania do dzisiaj wywołują kontrowersje i spory między badaczami.

Na początku XII w. Anonim zwany Gallem przedstawił listę kilku władców poprzedzających Mieszka I – to Siemowit, Lestek, Siemomysł. Przez bardzo długi czas badacze uznawali wiarygodność owych imion i uważali, że owi władcy byli zwierzchnikami wielkopolskiego plemienia Polan, a państwo polskie tworzyło się przez dziesięciolecia. W drugiej połowie IX w. miało ono rozpocząć ekspansję i podbijać stopniowo sąsiednie ludy, aż w 963 r. napotkało na opór Wieletów broniących dostępu do ujścia Odry. Wtedy też na arenę dziejów wkroczył Mieszko I, od niedawna panujący nad Polanami.

Alamy/BEWChrzest władcy był dla średniowiecznego państwa mitem założycielskim, tu przedstawiony jest chrzest króla Franków Chlodwiga w V w.; ilustracja z „Grandes Chroniques de France”, XIV w.

Obecnie, dzięki badaniom archeologów i precyzyjnym metodom ustalania chronologii, wiemy, że budowa państwa Piastów (tak dla uproszczenia ich nazywajmy) trwała o wiele krócej.