Sprawdź, kto został laureatem tegorocznej edycji Nagród Historycznych POLITYKI >>
Nominacje w dziale prac naukowych i popularnonaukowych
Andrzej Friszke, Anatomia buntu. Kuroń, Modzelewski i komandosi, Znak, Kraków 2010
Książka o narodzinach opozycji demokratycznej w Polsce po Październiku ’56, o Kuroniu i Modzelewskim, o komandosach i o Marcu ’68 jest znakomitym przykładem sztuki historiograficznej. Autor pokazuje, jak można twórczo i krytycznie wykorzystywać wszystkie dostępne źródła, w tym z IPN, a także te współczesne, choćby relacje, które zebrał i wywołał. Pokazuje też, jak można o sprawach trudnych i czasami bardzo delikatnych pisać zgodnie z prawdą, którą da się z tych źródeł wydobyć, ale też zgodnie z zasadą empatii. Współczującej i poszukującej wobec twardych faktów kontekstu czasu i kontekstu psychologicznego. Jest to obraz, z którego wyłania się wola i myśl polityczna buntu wobec systemu, jego ideologii i jego praktyk. Buntu, o którego biegu decydowali konkretni ludzie. (Wiesław Władyka)
Ryszard Kaczmarek, Polacy w Wehrmachcie, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2010
Temat w historiografii niezbadany, choć w świetle debat ostatnich lat i tygodni – jak najbardziej aktualny. Autor unika szacunku liczby Polaków (głównie wpisanych na tzw. III grupę Volkslisty) w szeregach niemieckich sił zbrojnych: czy było ich dobrze ponad 200 tys., czy raczej blisko pół miliona. Pokazuje natomiast sposoby rekrutacji i adaptacji do nowych warunków, od dobrowolności i chęci zrobienia kariery po przymus i dezercję.