W poprzednim numerze Polityki (33/2011) opublikowaliśmy artykuł „Najpierw msza, a potem decydujemy”, o reakcjach polskich władz na moskiewski pucz Janajewa. W przeddzień rocznicy puczu (19 sierpnia 1991 r.) polityka.pl dodatkowo prezentuje wybór dokumentów z dni puczu, w większości dotąd nieznanych i chronionych jako dokumenty niejawne, przechowywanych w Archiwum Prezydenta RP i w Archiwum MSZ. Na prośbę Polityki, zgodę na ich publikację wyrazili Jacek Michałowski, szef Kancelarii Prezydenta RP i Radosław Sikorski, minister spraw zagranicznych.
Pierwszy prezentowany dokument, to sporządzona przez prof. Krzysztofa Skubiszewskiego, ówczesnego ministra spraw zagranicznych, poufna notatka z rozmowy z Jirijem Kaszlewem, ambasadorem ZSRR w Warszawie, wezwanym do MSZ w połowie pierwszego dnia puczu. Z 19 sierpnia pochodzi też stenogram rozmowy prezydenta Lecha Wałęsy z prezydentem USA Gorge Bushem. Doszło do niej wieczorem, o godz. 22.50, po pełnym dość nerwowych ruchów naszego prezydenta dniu. Bush do Wałęsy zwraca się słowami „Dzień dobry przyjacielu. (…) Jesteście cały czas w moich myślach” i wydaje się dziś, że przekazana w tej rozmowie amerykańska ocena sytuacji w Rosji, uspokoiła polskie władze. Ważnym wątkiem rozmowy są też amerykańskie zapewnienia o pomocy USA w naszym jednoczeniu się z Europą. (Uwaga: osoba sporządzająca stenogram zapewne pomyliła numerację stron i jego lekturę proponujemy rozpocząć od str. 2)
Dalej prezentujemy wybór tajnych depesz słanych z ambasady RP w Moskwie do warszawskiej centrali. Pokazują one kolejne etapy puczu, analizują i prognozują polityczną sytuację w ZSRR i opisują sytuację w samej ambasadzie, która od MSZ domaga się wzmocnienia jej personelu o szyfranta, radzistę i dwóch „ekspertów” od ochrony.