Osoby czytające wydania polityki

„Polityka”. Największy tygodnik w Polsce.

Wiarygodność w czasach niepewności.

Subskrybuj z rabatem
Historia

Ambaras ze spuścizną

Czy i kiedy odzyskamy utracone zabytki

Skład zrabowanych dzieł sztuki w bawarskim kościele (1945 r.). Skład zrabowanych dzieł sztuki w bawarskim kościele (1945 r.). AKG IMAGES / BEW
Na skutek dziejowych zawirowań Polska straciła dużą część swojego dziedzictwa. Jakie mamy dziś do niego prawa, jak staramy się je odzyskać i czy o wszystko warto walczyć równie zaciekle?
Róg mysliwski Zygmunta III Wazy. Jest w Sztokholmie.The Royal Armoury Stockholm cc-by-sa Róg mysliwski Zygmunta III Wazy. Jest w Sztokholmie.

Marek Poznański, archeolog i poseł Ruchu Palikota, zapowiada walkę o zwrot dóbr kultury zagrabionych w czasie potopu szwedzkiego. Gdy po rozmowie w ambasadzie usłyszał, że Szwedzi nie traktują roszczeń poważnie, nazwał ich złodziejami „niechcącymi naprawić swoich haniebnych czynów sprzed lat”. W końcu nie tylko zniszczyli Polskę, ale też wywieźli przedmioty ważne dla naszej tożsamości narodowej. Wyliczenia zainicjowane przez Fundację Odbudowy Zniszczeń Dokonanych w Czasie Potopu Szwedzkiego wykazały, że w latach 1655–60 Szwedzi zrównali z ziemią 81 zamków (w tym warszawski Zamek Królewski i rezydencję Wazów – Pałac Kazimierzowski), 136 kościołów, 188 małych miast, 186 wsi.

Gdy Karol Gustaw stracił nadzieję na zostanie władcą Polski, zaczął traktować Koronę jak ziemię spaloną, a dla Szwedów opływająca w dostatki Polska była jak Eldorado – mówi uczestniczący w projekcie prof. Mirosław Nagielski z Uniwersytetu Warszawskiego. Niszczono, co się dało i wywożono wszystko – zamkowe kolekcje obrazów i militariów, meble, dywany, porcelanę i kominki, archiwa i biblioteki. Z kościołów znikły naczynia liturgiczne, ołtarze, ambony i ornaty. Łupy trafiały na zamek królewski w Sztokholmie, do szwedzkich kościołów oraz do prywatnych siedzib (jak Skokloster feldmarszałka Karola Gustawa Wrangla).

Dla nas to był szok, bo choć na peryferiach czasami ponosiliśmy klęski, to do 1655 r. rdzeń Korony i stolica nigdy nie były zagrożone i zajęte przez wrogów – mówi historyk.

Wśród łupów znalazł się zrabowany z Fromborka księgozbiór Kopernika, a w nim m.

Polityka 17-18.2013 (2905) z dnia 23.04.2013; Historia; s. 96
Oryginalny tytuł tekstu: "Ambaras ze spuścizną"
Reklama