Osoby czytające wydania polityki

„Polityka” - prezent, który cieszy cały rok.

Pierwszy miesiąc prenumeraty tylko 11,90 zł!

Subskrybuj
Historia

Smutek Srebrenicy

25 lat po masakrze w Srebrenicy

Eksperci z Międzynarodowego Trybunału Karnego dla byłej Jugosławii pracują w masowym grobie znalezionym we wsi Pilica, 1996 r. Eksperci z Międzynarodowego Trybunału Karnego dla byłej Jugosławii pracują w masowym grobie znalezionym we wsi Pilica, 1996 r. AFP / EAST NEWS
25 lat temu na Bałkanach doszło do masakry muzułmanów dokonanej przez Serbów. Świat okazał się bezradny.
Transporter opancerzony UNPROFOR na ulicy Sarajewa, 1992 r.Christian Maréchal/Wikipedia Transporter opancerzony UNPROFOR na ulicy Sarajewa, 1992 r.

Analitycy zdjęć satelitarnych z CIA podnieśli alarm 13 lipca 1995 r., gdy na filmach nakręconych nad północno-wschodnią Bośnią zauważyli grupy ludzi ustawionych w szereg, a wkrótce potem leżących na ziemi. Takie obrazy powtarzały się i według obserwatorów były to masowe rozstrzeliwania.

Obserwowany obszar byłej Jugosławii znajdował się od połowy lat 80. w kryzysie. Rozpad państwa rozpoczął się w styczniu 1990 r., kiedy w ramach demokratyzacji idącej przez Europę Wschodnią z komunistycznej partii jugosłowiańskiej wystąpiły organizacje partyjne Słowenii i Chorwacji. W czerwcu 1991 r. obie republiki ogłosiły niepodległość. Belgrad odpowiedział agresją. Rozpoczęła się wojna. ONZ próbowała minimalizować skutki konfliktu. W Jugosławii rozlokowano 39 tys. żołnierzy sił pokojowych 38 państw (m.in. 1200 polskich żołnierzy). Oddziały te miały przestrzegać rozgraniczenia stron konfliktu i nie angażować się w walkę.

Choć na początku wojny główne walki toczyły się na pograniczu Serbii i Chorwacji, najbardziej skomplikowana sytuacja narodowa panowała w Bośni i Hercegowinie nazywanej ze względu na strukturę narodową „esencją Jugosławii”. Niecałą połowę społeczeństwa stanowili tam muzułmanie (promujący nazywanie ich Boszniakami dla odróżnienia od Bośniaków, czyli wszystkich mieszkańców Bośni i Hercegowiny). Serbów żyło w BiH nieco ponad 30 proc., a Chorwatów 17 proc. Konflikt polityczny przerodził się w walki zbrojne. W praktyce każdy walczył z każdym, bo w latach 1992–94 toczyła się jeszcze wojna bośniacko-chorwacka.

Strona serbska, dążąc do poszerzenia terytorium etnicznie serbskiego, zaczęła przeprowadzać czystki etniczne na masową skalę. Co najmniej 120 tys. osób trafiło do jednego z kilkudziesięciu utworzonych przez Serbów obozów koncentracyjnych.

Polityka 28.2020 (3269) z dnia 07.07.2020; Historia; s. 67
Oryginalny tytuł tekstu: "Smutek Srebrenicy"
Reklama