Osoby czytające wydania polityki

Wiarygodność w czasach niepewności

Wypróbuj za 11,90 zł!

Subskrybuj
Historia

Zbuntowane Zakopane

Słońce, góry i górale

Wczasowicze w strojach góralskich na Gubałówce, pamiątkowe zdjęcie z 1969 r. Wczasowicze w strojach góralskich na Gubałówce, pamiątkowe zdjęcie z 1969 r. Forum
Protest „pandemiczny” przedsiębiorców rozpoczął się od Podhala. Tamtejsza społeczność ma długie doświadczenie w rozgrywkach z władzą.
Turyści podziwiający panoramę Tatr z Gubałówki, maj 1973 r.Jerzy Makowski/Forum Turyści podziwiający panoramę Tatr z Gubałówki, maj 1973 r.

Władza, niezależnie od tego, czy sprawowana z Wiednia, Berlina czy Warszawy, starała się znaleźć z góralami modus vivendi, zdając sobie sprawę, że całkowite zapanowanie nad Podhalem skazane jest na niepowodzenie, za to kompromis może przynieść niemałe korzyści. Podhalanie zaś mieli (i mają) do polityków stosunek przede wszystkim pragmatyczny, oceniają ich przez pryzmat skali przyzwolenia na swoisty leseferyzm, a najlepiej całkowite niewtrącanie się w ich interesy.

Niestety badania nad postawami politycznymi mieszkańców Podhala zaczęto prowadzić dopiero w latach 90. XX w., można jednak założyć, że przeprowadzona wtedy przez etnolożkę Agnieszkę Krześniak analiza stosunku górali do pojęcia „wolność” w niemałym stopniu odzwierciedla poglądy zarówno wcześniejsze, jak i późniejsze, polegające na kojarzeniu jej przede wszystkim z wolnością ekonomiczną, a nie swobodami politycznymi. Można założyć, że to właśnie różnego rodzaju relacje ekonomiczne decydowały o kształcie kontaktów zakopiańsko-podhalańskiej społeczności z państwem i jego instytucjami. Nie ulega też wątpliwości, że akurat pod Giewontem miały one kształt nieporównywalny z resztą kraju, zaś obie strony, nieustannie badające granice wzajemnych ustępstw, dostrzegały wspólny cel.

O ile na południowych stokach Tatr rozbudowa infrastruktury komunikacyjnej (m.in. kolejka elektryczna) już na początku XX w. rozdzieliła ruch turystyczny na kilka ośrodków, o tyle po „naszej” stronie linia kolejowa zatrzymała się w 1899 r. na Zakopanem. Lokalni decydenci skutecznie uniemożliwili podejmowane zarówno przed, jak i po I wojnie próby jej przedłużenia, koncentrując tym samym cały ruch w Zakopanem i jego najbliższej okolicy. W dwudziestoleciu międzywojennym, kiedy Zakopane stało się zimową stolicą niepodległej Polski, największe, najdroższe, ale i najważniejsze propagandowo inwestycje – skocznia, kolejki na Gubałówkę i Kasprowy Wierch, Luxtorpeda – finansowało przede wszystkim państwo, ale budowa dochodowych pensjonatów i hoteli była domeną kapitału prywatnego, górali i ceprów.

Polityka 5.2021 (3297) z dnia 26.01.2021; Historia; s. 60
Oryginalny tytuł tekstu: "Zbuntowane Zakopane"
Reklama