Twoja „Polityka”. Jest nam po drodze. Każdego dnia.

Pierwszy miesiąc tylko 11,90 zł!

Subskrybuj
Historia

Garnizon nad Pregołą

Garnizon nad Pregołą, czyli jak Kaliningrad został Królewcem. Kiedyś błyszczał na Europę

Propagandowa diorama z wystawy „Königsberg 1945: ostateczny atak” w Muzeum Historii i Sztuki Obwodu Kaliningradzkiego, zaprezentowanej w 2017 r. Propagandowa diorama z wystawy „Königsberg 1945: ostateczny atak” w Muzeum Historii i Sztuki Obwodu Kaliningradzkiego, zaprezentowanej w 2017 r. Vitaly Nevar/TASS / Forum
Rosyjskie miasto Kaliningrad od maja jest w Polsce oficjalnie nazywane Królewcem. Decyzję podjęła rządowa Komisja Standaryzacji Nazw Geograficznych poza Granicami Rzeczypospolitej Polskiej. Pytanie, ile w mieście Kalinina zostało z królewskości.
Panorama miasta w okresie międzywojennym.Alamy/BEW Panorama miasta w okresie międzywojennym.

Królewiec (Königsberg) był do 1945 r. stolicą jednej z prowincji Rzeszy Niemieckiej. W 1945 r. miasto – niemal całkiem zrujnowane – wraz z północną częścią dawnych Prus Wschodnich włączono do ZSRR. Jako niezamarzający port wojenny nie zostało administracyjnie przydzielone do radzieckiej Litwy, lecz stało się wojskową eksklawą Rosyjskiej Federacyjnej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej. I w 1946 r. po śmierci nominalnej głowy radzieckiego państwa Michaiła Kalinina stało się Kaliningradem. To było już drugie w ZSRR miasto przemianowane nazwiskiem tego figuranta, który m.in. autoryzował mord katyński. Miasto Kalinin wróciło w 1990 r. do swej historycznej nazwy Twer. Długo też rozprawiano o oficjalnym powrocie do nazwy Kjenigsberg, gdy miejscowym marzyło się stworzenie z „kaliningradskoj oblastii” czegoś w rodzaju rosyjskiego Hongkongu – autonomicznej republiki stowarzyszonej, ale nie w pełni przynależnej tak do UE, jak i do Federacji Rosyjskiej. Stanęło, jak wszystko inne w Rosji Putina, na powrocie do ręcznego sterowania z Moskwy prowincjami „imperii”…

Dawnego Królewca nie ma, tak jak nie ma dawnego Wrocławia czy Szczecina. Ale jest historia i jej ciągłość. Miasto powstało w ujściu Pregoły wokół zamku zbudowanego w 1255 r. przez krzyżaków na jednym z miejscowych wzgórz nazwanych na cześć sprzymierzeńca zakonu, uczestniczącego w „pruskiej rejzie” (krucjatach w Prusach) czeskiego króla Przemysła Ottokara II „królewskim wzgórzem” – Königsberg. Zakusy na to miejsce w pobliżu osady pogańskich Prusów mieli także hanzeatyccy kupcy z Lubeki, którzy już pływali do Inflant – dzisiejsza Łotwa i Estonia – i dalej do Nowgorodu, który pod rządami Aleksandra Newskiego ścierał się ze sprzymierzonym z krzyżakami zakonem kawalerów mieczowych.

Polityka 23.2023 (3416) z dnia 30.05.2023; Historia; s. 66
Oryginalny tytuł tekstu: "Garnizon nad Pregołą"
Reklama