Historia

Jak Anglia odwołała Boże Narodzenie

Jak Anglia odwołała Boże Narodzenie. Nawet wojsko wkroczyło. Skąd ta niechęć do świąt?

Święty Mikołaj tłumaczy, że przynosi dobrą nowinę. Przepędza go purytanin („Przepadnij, trzymaj się z daleka”), a wita entuzjastycznie zwykły Anglik („Witajcie, Dziadku; nie lękajcie się”). Drzeworyt z popularnej broszurki Johna Taylora „Bożego Narodzenia od win uwolnienie” z 1653 r. Święty Mikołaj tłumaczy, że przynosi dobrą nowinę. Przepędza go purytanin („Przepadnij, trzymaj się z daleka”), a wita entuzjastycznie zwykły Anglik („Witajcie, Dziadku; nie lękajcie się”). Drzeworyt z popularnej broszurki Johna Taylora „Bożego Narodzenia od win uwolnienie” z 1653 r. DP
Parlament XVII-wiecznej Anglii zakazał świętowania 25 grudnia. Do aresztu trafiali duchowni podejrzewani o głoszenie bożonarodzeniowych kazań, w Londynie zrywano i palono świąteczne ozdoby. Do egzekwowania zakazu użyto nawet wojska.
Pośmiertna egzekucja Olivera CromwellaWikipedia Pośmiertna egzekucja Olivera Cromwella

Posiedzenie Izby Gmin 8 czerwca 1647 r. zaczęło się tradycyjnie od modlitwy. Porządek obrad przewidywał dyskusję nad wieloma ustawami, w tym dotyczącymi finansowania armii i floty, ale w pierwszej kolejności omówiono i przyjęto „An Ordinance for Abolishing of Festivals” (rozporządzenie o zniesieniu świąt). „Jako że dzień Narodzin Pańskich, Wielkiej Nocy i Zesłania Ducha Świętego – głosiło rozporządzenie – a także inne dni święte potocznie świętami zwane zażywano i obchodzono dotychczas na sposób bałwochwalczy, toteż zebrani w parlamencie lordowie i deputowani nakazują, by w Królestwie Anglii i Walii (...) za takie dłużej uchodzić nie mają, choćby i inne prawa, akty, obyczaje, konstytucje i nakazy co innego stanowiły”.

Antyświąteczni ekstremiści

Nowe prawo było ukoronowaniem wieloletnich zabiegów anglikańskich radykałów o uregulowanie stosunku państwa do świąt. Pierwszym poważnym sukcesem purytańskich deputowanych było uchwalenie w grudniu 1644 r. „Rozporządzenia o ściślejszym przestrzeganiu comiesięcznego postu, a w szczególności (...) w dniu Narodzin Chrystusa Pana”. Nakazywało ono, by 25 grudnia oddawać się intensywnemu „umartwianiu, a to by przywołać grzechy nasze i naszych ojców, którzy imaginując sobie, że czynią tak na pamiątkę Chrystusa, uczynili z tegoż święta dzień zupełnego o Nim zapomnienia poprzez oddawanie się cielesnym i duchowym uciechom”. Idąc za ciosem, w styczniu 1645 r. purytanie przeforsowali zastąpienie obowiązującego dotychczas „Modlitewnika powszechnego” opracowanym przez ekspertów od liturgii „Instruktażem chwalenia Pana”. Nie zawierał on żadnych wzmianek o Bożym Narodzeniu poza ogólnym stwierdzeniem, że „dni święte, powszechnie nazywane świętami, jako niemające umocowania w Słowie Bożym, nie mogą być dalej uznawane”.

Polityka 52.2023 (3445) z dnia 19.12.2023; Historia; s. 88
Oryginalny tytuł tekstu: "Jak Anglia odwołała Boże Narodzenie"
Reklama