Grób Nieznanego Żołnierza, pomnik patriotyzmu. Jego historia wciąż nie jest zamknięta

2 listopada 1925 r. pochowano w nim nastoletniego obrońcę Lwowa. Grób Nieznanego Żołnierza w Warszawie od stu lat jest pomnikiem patriotyzmu, choć na jego wygląd wpływają doraźne zmiany polityczne.

Corbis/Getty Images Plac Saski podczas okupacji był w niemieckiej dzielnicy rządowej.

Dziś jawi się jako symbol arcypolski, na zawsze związany z Warszawą, ale pomysł postawienia Grobu Nieznanego Żołnierza sprowadzony został z Francji. Tam, ze względu na ogrom strat na froncie zachodnim pierwszej wojny światowej, niemożliwe stało się odnalezienie wszystkich ciał oraz grzebanie poległych z właściwym ceremoniałem. Ponieważ setki tysięcy żołnierzy pochowano w bezimiennych grobach, pojawiła się potrzeba ich upamiętnienia.

W 1916 r. François Simon – działacz jednego z licznych francuskich towarzystw patriotycznych – wystosował apel o stworzenie symbolicznego miejsca pochówku, gdzie rodziny poległych będą mogły oddać hołd swoim bliskim. Simon chciał wyjść naprzeciw emocji, którą doskonale rozumiał – sam stracił na wojnie trzech synów, nigdy nie odnalazł ich ciał i nie dowiedział się, gdzie zostali pochowani. Jego idea doczekała się realizacji 11 listopada 1920 r., w drugą rocznicę zakończenia wojny, kiedy szczątki nieznanego francuskiego żołnierza, wybranego losowo spośród tysięcy poległych w bitwie pod Verdun, złożono pod Łukiem Triumfalnym w Paryżu.

Dyskusje i komitety

W Polsce Komitet Budowy Pomnika Nieznanego Żołnierza działał co prawda już od 1921 r., ale jego prace ugrzęzły pośród sporów o formę monumentu i miejsce, gdzie powinien się on znaleźć.