Przejdź do treści
Reklama
Reklama
Historia

Listy czekisty

Feliks Dzierżyński. Fot. Wiki Feliks Dzierżyński. Fot. Wiki
Rosyjska Federalna Służba Bezpieczeństwa chce zarobić na listach miłosnych młodego Feliksa Dzierżyńskiego. Właśnie wydała romantyczną korespondencję założyciela Czeka z okazji 130 rocznicy jego urodzin.

Publikacja dotyczy lat 1898–1899 i wielkiej miłości zesłańczej w Nolińsku, w guberni wiackiej. Zbiór nosi tytuł „Kocham Cię”. Margarita Nikołajewa, obiekt westchnień młodego Feliksa Dzierżyńskiego, wywodzącego się z polskiej szlachty, dość szybko porzuciła jednak zarówno młodzieńczą miłość, jak i idee rewolucji.

Feliks Edmundowicz, zanim trafił na zesłanie, redagował pod ps. Jacek nielegalną polską gazetę „Robotnik Kowieński”. W Kownie obudził się duch rewolucyjny przyszłego komisarza ludowego, lecz także gorącego przeciwnika rusyfikacji w szkole. Obowiązek modłów za cara i jego rodzinę, przymusowa nauka języka, historii i literatury Rosji budziły w nim sprzeciw, co zakończyło się nawet powtarzaniem klasy. Naukę w liceum przerwał tuż przed maturą, by w całości poświęcić się działalności rewolucyjnej i agitacyjnej, za co wkrótce został uwięziony oraz zesłany na Syberię, właśnie do Nolińska. Tam wśród zesłańców poznał i pokochał Margaritę Iwanownę. Bogata korespondencja była spowodowana szybką rozłąką, gdyż po czterech miesiącach prokurator „za porywczy charakter oraz incydent z policją” wysłał Feliksa Edmundowicza do wsi Kajgorodskoje, oddalonej o 500 wiorst na północ od ukochanej.

Korespondencja datowana jest na pierwsze cztery miesiące 1899 r.; pozostałe listy nie zachowały się. Pożywką dla młodzieńczego uczucia Dzierżyńskiego była wspólnota odczuć z piękną rewolucjonistką: „Ja w istocie zadurzyłem się w Pani. Spodobała mi się u Pani jej ideowość. Bardzo Panią zacząłem szanować, a ilekroć Ją poznawałem lepiej, tym bardziej ją szanowałem, co mi się wcześniej nigdy nie zdarzało”.

Polityka 7.2008 (2641) z dnia 16.02.2008; Historia; s. 72
Reklama