Marek Ostrowski: – Czy sędzia Igor Tuleya miał prawo surowo oceniać działanie CBA?
Jerzy Stępień: – Sędzia ma obowiązek ocenić, czy dowody zostały zdobyte w sposób właściwy. Kodeks i bogate orzecznictwo określają, jakie dowody trzeba zdyskredytować. Na przykład kiedy świadek nie miał swobody wyrażenia tego, co chce powiedzieć.
Czy wrzawa po tym wyroku będzie dla innych sędziów przestrogą czy zachętą?
Mam nadzieję, że zachętą, by byli takimi, którzy nie kłaniają się okolicznościom. Że pojawi się więcej sędziów odważnych.
System do samodzielności i odwagi nie zachęca.
Bardzo rozbudowany, hierarchiczny system polskiego sądownictwa w naturalny sposób skłania ludzi na dole hierarchii do jak najszybszego awansu. Alexis de Tocqueville pisał, że najgorszą rzeczą dla ustroju jest sędzia, który chce awansować. Trzeba robić wszystko, by szczebli awansowych było jak najmniej, a najlepiej, by sędzia nigdy nie awansował, tylko raz był powołany na jedno stanowisko.
Czemu to awansowanie ma być takie złe?
Bo wtedy sędziowie funkcjonują w ramach paradygmatu urzędniczego. Powiedziałem to na pewnej konferencji i sędziowie się obruszyli: – Nie czujemy się urzędnikami! Mogą się nie czuć, ale struktura uwikłanie to im narzuca.
Teraz wprowadzono oceny okresowe, przecież to instytucja typowa i charakterystyczna dla urzędnika służby cywilnej. Bada się, czy oceniany nada się do następnych awansów. Sędziowie ciągle myślą o awansach. Kiedy będę awansować? Ano wtedy, kiedy orzeczenia będą akceptowane wyżej. To hamuje odwagę. Dlaczego ów Tuleya jest taki świetny?