Nowa strategia pani premier

Na początku premierowania Ewa Kopacz przyjęła wizerunek dobrej gospodyni, trochę matki, trochę pani doktor z przyjaznej przychodni. Ta marketingowa strategia, akcentująca kobiecość szefowej rządu, a wyraźnie suflowana przez jej ówczesne, silnie sfeminizowane, otoczenie, była mocno krytykowana, nawet przez sprzyjające Platformie środowiska. Prawicowa opozycja lansowała obraz pani premier jako zahukanej prowincjuszki, która nie potrafi wygrać żadnych innych atutów, odróżniających ją od poprzednika na tym stanowisku, poza płcią. W tej wersji miała być politykiem niesamodzielnym, słabym i przejściowym. Premier Kopacz wykonała zatem radykalny krok – poszła na ostrą konfrontację z górnikami (skądinąd ekonomicznie uzasadnioną), najpierw z Kompanii Węglowej, a potem z Jastrzębskiej Spółki. Problem, co prawda, sam się pojawił, ale można go było od biedy załatwić w stylu Tuska sprzed roku, czyli ponownie załagodzić i odłożyć. Ale premier postanowiła inaczej. Zrobiła ten ruch w ramach rządu, wbrew opinii nawet wielu polityków PO, którzy nie życzyli sobie w wyborczym roku takich gwałtownych sporów z liczącymi się grupami zawodowymi. Kopacz początkowo chciała być stanowcza, ale nie znalazła politycznego oparcia i kiedy zaczęto powątpiewać w to, czy sobie radzi jako premier, odpuściła i zawarła z protestującymi kompromis, który można uznać za porażkę. Tym bardziej że zaangażowała się osobiście w ten konflikt, co natychmiast dało taki rezultat, że następni w kolejce do strajkowania i protestowania, czyli rolnicy, ale też szykujący się nauczyciele (ta kolejka zdawała się nie mieć końca), zażądali fizycznej obecności pani premier, czyli rozmów i pertraktacji z jej udziałem. To bezpośrednie zaangażowanie czyniło porażkę jeszcze bardziej widowiskową i dla premier traumatyczną. Zmiana pola walki Już z nowym politycznym gabinetem, po odsunięciu osób, które wcześniej przyszły za nią z Sejmu, zmieniła strategię. To jej trzecia odsłona. Konfrontowanie się z grupami zawodowymi, które mają realne możliwości czynnego, spektakularnego protestowania, z ekonomicznymi konsekwencjami dla państwa, okazało się politycznie niewydajne i kosztowne. Notowania rządu i jego szefowej poszły w dół. Okazało się, że opór branż, których przywileje miałyby być ograniczane, wspierany przez opozycję, jest bardzo silny i trudno się tu pokazać w roli stanowczego, a zwłaszcza zwycięskiego premiera. Dlatego nastąpiła zmiana pola walki. Z obszaru konkretnego, gospodarczego w rejony spraw obyczajowych, symbolicznych, światopoglądowych. Jak gdyby założono, że pani premier i jednocześnie przewodnicząca Platformy Obywatelskiej ma szansę, by właśnie na polu ideologicznym odróżnić się od mgławicowego w tych obszarach poprzednika, narzucić opozycji tematy do dyskusji (czy raczej kłótni), zatrzeć wrażenie pogubionej na początku rządzenia prowincjonalnej lekarki, rzuconej w wir wielkiego świata. To już nie jest ogólnie ciepła woda z kranu, ale oddzielnie kurek z zimną i gorącą wodą. Najpierw więc Ewa Kopacz przeforsowała ratyfikowanie przez parlament tzw. konwencji przemocowej (a prezydent ustawę podpisał, choć jeszcze nie samą konwencję). Teraz rząd przesłał do Sejmu projekt ustawy o zapłodnieniu in vitro (należy rozumieć, że zorganizowano za tym sejmową większość, bo inaczej byłby to strzał w stopę). Mówi się też w Platformie o jakimś rozwiązaniu kwestii związków partnerskich, choć do tego najdalej. W tych kwestiach nie ma zorganizowanego oporu, nie będzie strajków, głodówek czy finansowych strat. Zostaje walka ideologiczna i polityczna, także bardzo ostra, ale w jakimś sensie dla instytucjonalnego państwa bezpieczna. Inaczej jest też w takiej sytuacji zdefiniowany sukces. Premier nie musi się już mierzyć ze związkami zawodowymi, z którymi PO nigdy nie miała mentalnego kontaktu. Wystarczy opanować własne zaplecze polityczne, klub parlamentarny i przeforsować stosowne regulacje. Jeśli duża część PO była przeciwna wojnie z górnikami, to za odstąpienie od tamtego sporu partia poparła premier w kwestiach symbolicznych, chociaż wcześniej tzw. frakcja konserwatywna w PO blokowała zarówno konwencję przemocową, jak i in vitro. Ale pojawiła się świadomość, że Ewa Kopacz nie może przegrywać na wszystkich polach, bo słabnąca pozycja szefowej rządu odbije się na całej partii i jej szansach w wyborach parlamentarnych. W końcu przewodnicząca partii może też wymagać od jej członków, a już zwłaszcza parlamentarzystów, dyscypliny i lojalności politycznej, co zdaje się im przypomniała. Tuż przed układaniem list wyborczych Platformy Obywatelskiej do Sejmu i Senatu takie przypomnienie ma swoją wymowę. Mówi się, że na tę zmianę strategii wpłynął nowy doradca premier Michał Kamiński, który zawsze najlepiej się czuł w kwestiach „miękkich”, symbolicznych, światopoglądowych. W każdym razie nowy wizerunek premier ma swoje niekwestionowane zalety. Po pierwsze, kiedy Bronisław Komorowski jako centrowy kandydat na prezydenta musi trzymać się środka, Kopacz wysuwa lemiesz PO na lewo, korzystając z marnej kondycji lewicowych ugrupowań, które o wielu swoich postulatach obyczajowych, wolnościowych albo zapomniały, albo nie mają siły, by wychylić głowę ponad powierzchnię wody. Gdy ustawa przemocowa przeszła w Sejmie, pierwszą składającą gratulacje i wyrazy podziękowania pani premier była Wanda Nowicka.   Po drugie, premier może w ten sposób zetrzeć się ostro z PiS, czego Komorowski wciąż unika, licząc, że pozostanie przy nim chociaż część dawnych sympatyków z kręgu partii Kaczyńskiego, zwłaszcza kiedy jego rywal Andrzej Duda jeszcze nie zebrał poparcia całego elektoratu PiS. Ewie Kopacz zarzucano wcześniej nadmierne lansowanie „narodowej zgody” i usypianie w ten sposób elektoratu Platformy. Od pewnego czasu pani premier zaostrzyła język, a kwestie światopoglądowe są tu wygodnym pretekstem, bo w tej materii poglądy PiS są szczególnie ortodoksyjne i odstające od średniej społecznej. Po trzecie, premier Kopacz ma szansę przedstawić się jako ta, która realizuje niespełnione obietnice z czasów Donalda Tuska, wszak konwencja i in vitro leżały odłogiem przez kilka lat. A tego typu sprawy można załatwić niemal bezkosztowo. Po czwarte, Ewa Kopacz, zwłaszcza kwestią in vitro i ewentualnie jej podobnymi, sprawia wyraźny kłopot kandydatowi PiS Dudzie. Stanowisko partii Kaczyńskiego wobec zapłodnienia pozaustrojowego jest bardzo radykalne (postulat karania za to więzieniem), tak więc jeśli Duda będzie je podtrzymywał, ukaże się jako polityk nieludzki, negujący opinię większości społeczeństwa, a jeżeli będzie kręcił (już to robi), wyjdzie na niewiarygodnego i nieszczerego. I po piąte, wydaje się, że Ewa Kopacz postanowiła pójść na to, na co nigdy nie zdecydował się Donald Tusk, sprawując funkcję premiera – na umiarkowaną konfrontację z Kościołem. Radykalizująca się postawa hierarchów, odstająca coraz bardziej od powszechnych odczuć społeczeństwa w kwestiach moralno-obyczajowych spowodowała, że jakby przesunął się ideowy środek Platformy. Otworzyło się pole do starcia z fundamentalizmem, co może teraz przynosić polityczne punkty. Powrót liderów Pani premier chyba bardzo trafnie wyczuwa kryzysowy moment tego f