18 lipca 2017 r. Zespół Ekspertów Prawnych przy Fundacji im. Stefana Batorego przesłał na ręce Marszałka Sejmu i parlamentarzystów opinię prawną dotycząca poselskiego projektu ustawy o Sądzie Najwyższym (druk sejmowy nr 1727). W opinii członkowie Zespołu stwierdzają:
1. Projekt jest sprzeczny z konstytucyjnym nakazem działania na rzecz dobra wspólnego, podważa także stabilność państwa oraz bezpieczeństwo jego obywateli.
2. Istotne wątpliwości ustrojowe budzi zakres kompetencji Ministra Sprawiedliwości, który jako organ pozakonstytucyjny zyskuje szereg kompetencji wykraczających dalece poza przewidziany w ramach trójpodziału władzy zakres kompetencji organu władzy wykonawczej.
3. Projekt jest sprzeczny z podstawowymi zasadami państwa prawnego zawartymi w Konstytucji RP, a także standardami ustrojowymi współczesnych państw demokratycznych. Regulacja przenosząca w stan spoczynku wszystkich sędziów Sądu Najwyższego, z wyjątkiem sędziów wskazanych przez Ministra Sprawiedliwości (art. 87 Projektu), uprawniająca Ministra Sprawiedliwości do wyznaczenia nowych sędziów Sądu Najwyższego (art. 92 §2 Projektu), a także regulacje wyznaczające nowy system odpowiedzialności dyscyplinarnej sędziów i innych zawodów prawniczych, są sprzeczne z istotą następujących konstytucyjnych zasad prawa:
– zasady demokratycznego państwa prawnego (art. 2 Konstytucji RP)
– zasady podziału i równoważenia władz (art. 10 Konstytucji RP)
– zasady niezależności sądów i niezawisłości sędziów (art. 173 i art. 178 ust. 1 Konstytucji RP)
– zasady nieusuwalności sędziów (art. 180 ust. 1 Konstytucji RP).
4. Zawarte w projekcie regulacje nie tylko stanowią naruszenie podstawowych standardów konstytucyjnych, ale są próbą ich trwałego zniesienia i likwidacji, co jest szczególnie widoczne, w połączeniu z przyjętymi przez parlament 12 lipca br.