Kibice na Jasnej Górze

Marcin Piątek: – Kim ksiądz jest dla kibiców? Jarosław Wąsowicz: – Jednym z nich. Kibicuję od 35 lat, po raz pierwszy na stadion Lechii Gdańsk poszedłem, gdy miałem 10. Nie określiłbym się kapelanem kibiców, bo o takich stanowiskach decydują władze kościelne. Ale duszpasterzem – już tak. Chrzczę, spowiadam, udzielam ślubów. Jestem z kibicami, kiedy trzeba: przy okazji ważnych wydarzeń historycznych, w które są zaangażowani, na stadionach, ale i w więzieniach. Chociaż nie wszystkim się to podoba. To znaczy? Gdy sprzeciwiałem się przedłużaniu w nieskończoność aresztu dla Piotra Staruchowicza [prowadzącego doping na Legii] – zatrzymanego pod zarzutem handlu narkotykami, a niedawno uniewinnionego – pisano o mnie: ksiądz-diabeł. A wtedy wielu odważnych nie było, każda próba obrony kibiców prześladowanych za rządów PO kończyła się nagonką. Uważam, że wszyscy przedstawiciele aparatu władzy usłużnie karzący kibiców niepoprawnych politycznie powinni zostać rozliczeni. PiS już rządzi ponad dwa lata i jak na razie nie dopatrzono się uchybień. W obronie kibiców interweniowało Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich, zarówno w czasach Ireny Lipowicz, jak i Adama Bodnara. W potyczkach z klubami wspomagał ich Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumenta. A sądy 24-godzinne, które miały być batem na stadionowych chuliganów, to pomysł Zbigniewa Ziobry w jego poprzednim ministerialnym wcieleniu. Ale mieliśmy rozmawiać o pielgrzymce. Uważam ją za cud. Pierwsza, 10 lat temu, to było 200 osób: Lechia, Śląsk Wrocław, przyszli jacyś fani Rakowa Częstochowa, bo mieli blisko. A w poprzedniej wzięło udział ponad 5 tys. kibiców. Są w stanie usiąść obok siebie i rozmawiać o rzeczach, które są dla nich ważne. Patriotyzm, pamięć o bohaterach, pomoc dla rodaków na Kresach. Na pielgrzymce ich działalność się nie kończy. Organizują zbiórki, wakacje dla dzieciaków z Kresów. Zarażają innych potrzebą niesienia pomocy, dzwonią tylko do mnie potem z pytaniem, czy wiem, kto jest w potrzebie. Na to właśnie patrzę w kategoriach cudu. Piękna rzecz, ale o cudzie można by mówić, gdyby ta pielgrzymka doprowadziła do zawieszenia broni w środowisku kibicowskim. Tymczasem od nienawiści aż kipi. 10 lat temu wieźliśmy książki na Wileńszczyznę – bus Lechii i bus Lecha Poznań. No i w Suwałkach, gdzie mieliśmy nocować, spięcie: patrzą na siebie spode łba, nie chcą razem usiąść do stołu. Przekonałem ich, żeby nie robili scen, bo Polaków na Wileńszczyźnie mało obchodzi, jaki klub reprezentują, tylko że jadą z darami. Zapomnieli o podziałach. O młodych ludzi na stadionach trzeba walczyć, żeby nie przejęły ich chuligańskie bojówki. Bo tam bez przerwy toczy się walka między dobrem a złem. Tacy są otwarci na naukę o miłości bliźniego, a na racowisku na jasnogórskich wałach krzyczą, że policja zawsze i wszędzie, za przeproszeniem, jeb… będzie. Ubolewam nad tym. Umawialiśmy się inaczej, na patriotyczne okrzyki. Ale wyszły przyzwyczajenia ze stadionu: ktoś zaczął i lawina poszła. Świat się wulgaryzuje, w latach 80., czasie mojej kibicowskiej młodości, też obrażano przeciwne drużyny, ale nie aż tak. Ostatnio widziałem na stadionie Lechii dziewczynę śpiewającą znaną przyśpiewkę, ociekającą przekleństwami, wymierzoną w Legię. W przerwie mówię do niej: a chciałabyś, żeby tak o tobie śpiewali? Tylko spuściła wzrok. Na wałach śpiewano też: a na drzewach zamiast liści będą wisieć komuniści. To czas i miejsce? Sam to hasło wykrzykiwałem w młodości, w końcu zrodziło się w latach 80. wśród kibiców Lechii na manifestacjach patriotycznych. Należy je widzieć w kontekście historycznym, bo nie nawołuje do przemocy, tylko przypomina o wkładzie kibiców w walkę z komuną. Bawi mnie, że wywołuje ono takie poruszenie, skoro propagowanie komunizmu jest u nas karalne. To może dla równowagi zaintonować, że będą wisieć i faszyści. Też się rymuje. Proszę bardzo, nie widzę problemu. Nie rozumiem też szumu wokół innego obecnego na pielgrzymce hasła – „Śmierć wrogom ojczyzny” – będącego mottem żołnierzy wyklętych. W reportażu z pielgrzymki zrealizowanym przez Telewizję Trwam jest scena chrztu. Mama dziewczynki ma w trakcie ceremonii czapkę z napisem „Śmierć wrogom ojczyzny”. Nie razi to księdza? Nie razi, jeśli traktujemy to hasło w kontekście historycznym, jako motto żołnierzy wyklętych. Przez 60 lat przedstawiano ich jako bandytów, zakopywano w bezimiennych grobach. Establishment III RP był bezpośrednio zaangażowany w zwalczanie pamięci o członkach antykomunistycznej partyzantki. Nie było mowy o ich upamiętnianiu. Nie było obchodów państwowego święta. Może dlatego, że budzą kontrowersje? Wśród ludzi, którzy kochają Polskę, nie budzą. Walczyli z Sowietami i nową okupacją Polski. Ale byli wśród nich mordercy. Choćby Romuald Rajs, Bury, odpowiedzialny za pacyfikacje ludności cywilnej na Podlasiu. Ksiądz jest z wykształcenia historykiem, musi znać ustalenia Instytutu Pamięci Narodowej i Głównej Komisji Badania Zbrodni Przeciwko Narodowi Polskiemu, gdzie jasno mówi się, że jeśli chodzi o mordy 79 mieszkańców podlaskich wsi na początku 1946 r., to Rajs wydawał rozkazy, a sprawcami byli jego żołnierze? Nie znam. Nie wykluczam, że zdarzył się jakiś pojedynczy przypadek, w każdym wojsku może dojść do niesubordynacji. Dla mnie przede wszystkim liczy się idea, a postawa tych dzielnych ludzi, walczących z sowieckim okupantem Polski, jest godna pochwały. Protestuję przeciwko nazywaniu Burego mordercą. To był wielki bohater! W sentencji wyroku rehabilitującego Burego jest mowa o tym, że jego działalność zapobiegła represjom wobec osób walczących o niepodległość Polski, a sytuacje, w jakich się znajdował wraz z podwładnymi, można określić jako stan wyższej konieczności. Historyk z białostockiego IPN Piotr Łapiński mówi tak: „Nikt przy zdrowych zmysłach nie neguje, że Bury dokonał masakry ludności cywilnej, ale nie znamy okoliczności tych wydarzeń. (…) Nie powinno to jednak obciążać wszystkich Wyklętych. To tak jakby stwierdzić, że wszyscy policjanci są skorumpowani, bo jeden z nich wziął łapówkę”. Uczciwie? A ja mogę panu przeczytać cykl artykułów z „Naszego Dziennika”, które historycy i pracownicy IPN opublikowali w obronie Burego. Aha. Czyli teraz każdy ma swoich historyków, którzy dostarczą argumentów pod preferowaną wersję prawdy? Nie zajmuję się szczegółowo badaniem antykomunistycznego podziemia, ale znam historyków, którzy uważają, że Bury to bohater, doceniam ich jako ludzi oraz naukowców i ufam w ich ustalenia. Ci, którzy twierdzą inaczej, w tym przypadku nie są dla mnie autorytetami. W identyfikowaniu wrogów wyklętych jest ksiądz bezkompromisowy. Za zaliczenie do grona walczących z nimi z bronią w ręku Tadeusza Mazowieckiego musiał ksiądz przepraszać. Przejęzyczyłem się podczas wykładu. Sprawa z synami Tadeusza Mazowieckiego zakończyła się ugodą. Nie mogę się na ten temat wypowiadać. Na tym samym wykładzie jako walczącego z antysowieckim podziemiem wymienił ksiądz Leszka Kołakowskiego, niekwestionowany…. To niech pan sobie wystuka w internecie, jak biegał z naganem za żołnierzami wyklętymi. [Stukam. Dwa i pół roku temu radny PiS z Radomia Marek Szary protestował przeciwko upamiętnieniu prof. Kołakowskiego ławeczką w mieście. Radny powoływał się na film dokumentalny, w którym profesor miał się przyznawać do rabowania rolnikom żywności i udziału w potyczkach z a