Osoby czytające wydania polityki

Wiarygodność w czasach niepewności

Wypróbuj za 11,90 zł!

Subskrybuj
Kraj

Jajko czy kura?

Co ma pierwszeństwo: prawo unijne czy polskie?

Kiedy staliśmy się członkiem UE w oparciu o regulacje naszej konstytucji jako aktu najwyższego – zgodziliśmy się na to, aby uczestniczyć w przestrzeni prawnej Unii. Kiedy staliśmy się członkiem UE w oparciu o regulacje naszej konstytucji jako aktu najwyższego – zgodziliśmy się na to, aby uczestniczyć w przestrzeni prawnej Unii. Max Skorwider
O tym, jak rozumieć zasadę pierwszeństwa prawa unijnego nad krajowym, napisano już całe tomy. Nie ma to jednak znaczenia dla tych, którzy z uporem twierdzą, że zasada ta nie obowiązuje w polskim porządku konstytucyjnym.
Prof. Marek SafjanKarol Piechocki/Reporter Prof. Marek Safjan

Przytoczmy kilka twierdzeń, które nieustannie pojawiają się w debacie publicznej. Sprowadzają się one w szczególności do trzech stwierdzeń uzasadniających, dlaczego nie należy słuchać tych, „którzy mówią w obcych językach”:

• Konstytucja jest najwyższym aktem prawnym Rzeczpospolitej, a wobec tego nie można jednocześnie uznawać, że nad konstytucją jest jeszcze „jakieś prawo” .

• Prawo unijne nie może zastępować polskiego ustawodawcy wyrażającego suwerenną i demokratyczną wolę ludu.

• Konsekwentne stosowanie prawa europejskiego (w tym także interpretujących to prawo orzeczeń Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości) można wykluczyć w drodze ustawy, a orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego o zgodności z konstytucją takiej ustawy zamyka na przyszłość wszelką dyskusję.

Spróbujmy odpowiedzieć na te twierdzenia, które na pierwszy rzut oka brzmią przekonująco i mogą spotkać się ze zrozumieniem każdego prawdziwego demokraty. Warto podjąć taką próbę przede wszystkim dlatego, że obok tych, którzy wypowiadają wskazane twierdzenia w złej wierze, wiedząc o zawartych w nich półprawdach, są też tacy – zapewne większość – którzy dostrzegają w nich całkiem racjonalne i spójne podejście do obecnej sytuacji prawnej.

1.

Co do tezy pierwszej odnoszącej się do pozycji konstytucji w systemie prawnym – prawdą jest, że konstytucja jest najwyższym aktem prawnym Rzeczpospolitej, wynika to wszak z samej treści konstytucji (art. 8 ust.1), ale także z wyroku Trybunału Konstytucyjnego w sprawie konstytucyjności traktatu akcesyjnego z 11 maja 2005 r. Ponieważ byłem członkiem składu orzekającego, a nawet mu przewodniczyłem w owym czasie, mogę w sposób przekonujący, jak sądzę, przekazać przesłanie, które było intencją Trybunału.

Polityka 8.2020 (3249) z dnia 18.02.2020; Ogląd i pogląd; s. 27
Oryginalny tytuł tekstu: "Jajko czy kura?"
Reklama