Według słownika władza dyskrecjonalna organu państwowego polega na tym, że ma on uprawnienie do podejmowania decyzji w konkretnych sprawach w sposób nieskrępowany przepisami. Powstaje jednak pytanie, z czego takie uprawnienie wypływa. W państwie prawa, czyli praworządnym, jest tak, że organ ma tyle kompetencji, ile mu przyznaje prawo. Kiedyś (już po 1989 r.) miał miejsce spór o to, czy jeśli organ X ma prawo powołać kogoś na dane stanowisko, to czy ma również uprawnienie do odwołania. Inaczej mówiąc, czy wystarczy sformułowanie „organ X powołuje na stanowisko Y”, a odwołanie jest już domniemane, czy też ma być wyraźnie, że „organ X powołuje na stanowisko Y i odwołuje z niego”.
Legislacja jest nieraz wadliwa pod względem precyzji i wiele zależy od tego, jak rozumie się przepisy. Pomaga w tym tradycja, doktryna prawnicza i np. zasada wstrzemięźliwości w aktywności opartej na zasadzie dyskrecjonalności. To tamuje uznaniowość w wydawaniu decyzji administracyjnych. Jest bowiem tak, że im więcej dyskrecjonalności i swobody, tym większe zagrożenie dla praworządności. Dla porządku dodam, że rozważana kwestia nie dotyczy sądów, które ferują wyroki na podstawie przepisów, aczkolwiek mogą to czynić w określonych granicach, np. wykorzystując to, że dane przestępstwo jest zagrożone karą więzienia, powiedzmy, do 10 lat.
Czytaj też: Gdy prawo nie znaczy prawo, to mamy bezprawie
Autorytaryzm w Polsce jeszcze jest łagodny
Dyskrecjonalizm może być większy lub mniejszy. Uprawnienie do podejmowania decyzji wypływa czasem z tzw. przepisów blankietowych, tj. zaznaczających, że organ ma prawo (może, jest uprawniony itd.