Przejdź do treści
Reklama
Reklama
Kraj

Wygnańcy

Warszawa we wrześniu 1944 roku. Fot. Wikipedia Warszawa we wrześniu 1944 roku. Fot. Wikipedia
Ilu warszawiaków w 1944 r. trafiło do obozu przejściowego dla ludności cywilnej w Pruszkowie? Dzięki nowym źródłom można to policzyć dokładnie.

Niemcy nadali temu specjalnemu miejscu nazwę Durchgangslager 121, w skrócie: Dulag 121. Obóz dla ludności cywilnej z Warszawy funkcjonował od 6 sierpnia 1944 r. do połowy grudnia 1944 r. W formie szczątkowej – już z inną obsadą strażniczą – przetrwał aż do 16 stycznia 1945 r. Obok głównego punktu w Pruszkowie funkcjonowało kilka podobnych w: Skierniewicach, Grodzisku Mazowieckim, Modlinie, Ursusie, Piastowie, Ożarowie. Te mniejsze – zarazem mniej znane – obozy istniały po kilka, kilkanaście dni. Największym i najbardziej znanym był jednak Dulag 121 w Pruszkowie. Niemcy ulokowali go na terenie kilku opróżnionych ze sprzętu hal w warsztatach napraw kolejowych na Żbikowie.
 

Do obozów wypędzano ludzi z Warszawy oraz okolic podmiejskich między sierpniem a październikiem. Stamtąd w głąb Generalnej Guberni trafiały przeważnie osoby starsze, chorzy, ranni, dzieci. Zdrowsi i młodsi jechali na roboty przymusowe do Niemiec, a spora grupa trafiła jako niewolnicza siła robocza do niemieckich obozów koncentracyjnych (m.in. do Auschwitz).

Już podczas walk powstańczych strona polska podawała bardzo wysokie liczby osób zabitych i wypędzonych z Warszawy oraz okolic podmiejskich. Dane te przygotowali m.in. przedstawiciele Rady Głównej Opiekuńczej, którzy przybyli oficjalnie na teren obozu lub docierali w rejony podwarszawskie – w tym do Pruszkowa – w trakcie oraz po upadku powstania. Wyliczenia były pobieżne; uznano, że około 650 tys. osób trafiło do Dulagu 121. Liczba orientacyjna – nieoparta na imiennych zestawieniach wypędzonych.

Polityka 31.2008 (2665) z dnia 02.08.2008; Historia; s. 70
Reklama