Co dalej z operą kameralną?

Co się stało? Już od kilku lat opera podlegająca Urzędowi Marszałkowskiemu dostawała coraz mniejszą dotację z powodu gigantycznego janosikowego, które Mazowsze płaci na rzecz innych województw. Jeszcze w 2007 r. otrzymała 27 mln zł; w tym roku niemal dwa razy mniej: 14,8 mln. Początkowo miało to być 19 mln zł i na tej podstawie powstały plany artystyczne. Jednak Urząd Marszałkowski z powodu własnej niekompetencji (zaplanowanie przychodów z prywatyzacji Kolei Mazowieckich, które nie mogą zostać sprywatyzowane, gdyż otrzymały dotację unijną) musiał w marcu ściąć budżet. W efekcie wszystkim instytucjom kultury zmniejszył dotacje o 8–15 proc., natomiast WOK – aż o 23,5 proc. W tej sytuacji dyrektor odwołał Festiwal Mozartowski; przywrócił go, gdy urząd obiecał dać większą ratę na pierwszą połowę roku, by ocalić imprezę. Od jesieni zaś opera przestanie działać – skończą się pieniądze. Dzięki akcjom muzyków (apel do ministra kultury o przejęcie, podpisany przez 20 tys. osób; Noc Mozarta i „Requiem” wykonane przed ministerstwem) chyba każdy warszawiak już wie, co to WOK i dlaczego ma kłopoty. Tymczasem 6 marca, a więc jeszcze przed ścięciem budżetu, rozpoczęła się w operze rutynowa coroczna kontrola. Poprzednio urząd nie wyrażał zastrzeżeń. Nazajutrz po „Requiem” – to chyba nieprzypadkowa zbieżność – Urząd Marszałkowski przekazał mediom wyniki kontroli (nie informując o nich WOK), których efektem ma być dyscyplinarne zwolnienie dyrektora Sutkowskiego „z powodu naruszenia podstawowych obowiązków”. Marszałek Adam Struzik, traktując w ten sposób twórcę instytucji, któremu dopiero co wysyłał list gratulacyjny z okazji półwiecza WOK (a który zresztą sam z końcem marca podał się do dymisji), wykazał totalny brak klasy. Przy tym posłużono się nieprawdą: rzeczniczka Marta Milewska powiedziała PAP, że urząd zlecił kontrolę po tym, jak rzekomo dyrekcja WOK „nie znalazła w swoim budżecie możliwości ograniczenia wydatków”, podczas gdy dyrektor owe ograniczenia zapowiadał prasie jeszcze przed dymisją, a kontrola rozpoczęła się dużo wcześniej. Wiele zarzutów wynika z ignorancji urzędników. Koronny – że „97 proc. pracowników artystycznych nie uczestniczyło w próbach, przedstawieniach i koncertach przez okres od 1 do 12 miesięcy” – jest po prostu konsekwencją tego, że w 2011 r. teatr przez pół roku nie działał, bo nie miał za co; odbył się tylko Festiwal Mozartowski, pięć koncertów oraz Festiwal Oper XX i XXI w. Jednak faktem jest, że WOK była zarządzana w sposób archaiczny. Dyrekcja podaje, że zatrudnionych jest 306 osób, z czego 243 na stanowiskach artystycznych, 44 jako obsługa teatru i sceny, a 24 jako administracja (niektórzy mają podwójne etaty). W latach 2010 i 2011, kiedy dotacja zmalała, zwolniono 45 osób. Ale np. Opera Bałtycka zatrudnia 240 osób (dysponując salą na 476 miejsc), a większość solistów doangażowuje. WOK zaś, podliczając solistów wraz z chórem, podaje liczbę 92 śpiewaków etatowych. Zatrudnionych jest aż 9 dyrygentów, zdumiewają etaty dla kwartetu smyczkowego. Wielu muzyków pracuje również w innych instytucjach. W administracji też widoczne są przerosty, np. siedmioosobowa księgowość. Dyrektor kolekcjonował muzyków na etatach z myślą, że przydadzą się w lepszych czasach. Mawiał, że założył wielką rodzinę. Ale tak nie da się dziś działać. Zwłaszcza że etat to nie tylko niewielkie pensje (1990–2660 zł brutto), ale też składki ubezpieczeniowe i zdrowotne. A przecież wielu z tych muzyków (głównie chodzi tu o śpiewaków i dyrygentów) można byłoby po prostu zatrudniać do konkretnych projektów. W marcu, gdy marszałek zalecił dyrektorowi obcięcie budżetu o jedną czwartą, ten oświadczył „Gazecie Stołecznej”: „Powiedziałem, że nigdy nie zgodzę się na grupowe zwolnienia. W tym teatrze takich rzeczy się nie robi. Podjąłem decyzję, że nikogo nie