Gorące debaty o niepodległości na Festiwalu Filmowym Transatlantyk

Nie rzucim ziemi skąd nasz ród,
Powstańcie, których dręczy głód.

Ten rymowany dwuwiersz to trochę świętokradczy remiks patriotyczniej „Roty” oraz socjalistycznej „Międzynarodówki”. Dobrze oddaje to, co się działo w czasie tegorocznego Międzynarodowego Festiwalu Filmowego Transatlantyk w Łodzi. Tematem przewodnim imprezy organizowanej od ośmiu lat przez kompozytora Jana A.P. Kaczmarka była tym razem „Niepodległość”. A my w ramach towarzyszącego festiwalowi SALONU POLITYKI sprawdzaliśmy, czy o niepodległości da się dziś mówić, wychodząc poza patriotyczną sztampę (z jednej) i kosmopolityczny banał (z drugiej strony).

Debatowaliśmy w czterech odsłonach. Pierwszego dnia o współczesnym zniewoleniu rozmawiali ekonomistka Leokadia Oręziak z SGH i Adrian Zandberg z Partii Razem. Pokazywali, jak zła polityka publiczna wyklucza z niepodległościowego projektu. I co zrobić, żeby temu zaradzić.

Potem o suwerenności dyskutowali Marek Belka oraz założyciel i dyrektor festiwalu Jan A.P. Kaczmarek. Zgadzali się, że bez materialnych podstaw egzystencji nie ma mowy o prawdziwej niepodległości. Różniła ich ocena, czy w Polsce w ciągu ostatnich lat udało się zbudować faktyczną niepodległość. W części trzeciej doszło do ostrego sporu o wolność. Dwie jej wizje zarysowali prawniczka Ewa Łętowska i socjolog (a obecnie doradca prezydenta Andrzeja Dudy) Andrzej Zybertowicz. Momentami było gorąco.

Na koniec szable skrzyżowali filozof, publicysta i felietonista POLITYKI Jan Hartman oraz aktywista miejski i kandydat na prezydenta Warszawy Jan Śpiewak. Szło o równość. Hartman zarzucał polskiej inteligencji niezdolność do przeciwstawienia się „populistycznej tyranii równości”. Śpiewak dowodził, że inteligenckie elity III RP odsuwają równościowe postulaty na święte nigdy.