Osoby czytające wydania polityki

„Polityka”. Największy tygodnik w Polsce.

Wiarygodność w czasach niepewności.

Subskrybuj z rabatem
Kultura

Parada Marszałków

Parada filmowych Piłsudskich

Marszałek Józef Piłsudski Marszałek Józef Piłsudski Getty Images
Na finał obchodów 100-lecia niepodległości do kin wchodzą dwa filmy z Józefem Piłsudskim. Rośnie więc grupa aktorów, którzy przez lata z dumą przyklejają sobie charakterystyczne wąsy.
Borys Szyc w „Piłsudskim”, reż. Michał Rosa, 2019 r.Adam Stępień/Agencja Gazeta Borys Szyc w „Piłsudskim”, reż. Michał Rosa, 2019 r.

Wystarczy, że ktokolwiek założy odpowiedni strój, ma odpowiednie wąsy i już budzi odpowiednie skojarzenia. To tak jak strój Świętego Mikołaja” – mówił przed rokiem łódzkiej „Gazecie Wyborczej” Gracjan Kielar, aktor tamtejszego Teatru Nowego, który od lat 11 listopada przywdziewa kostium Marszałka. „Postać Marszałka to ikona, która nam się kojarzy z odpowiednim świętem, odpowiednimi nastrojami i ze słowem »patriotyzm«. Każdy wyciąga sobie z niego to, co mu jest najbliższe”.

Pierwsze przymiarki stroju „patriotycznego Świętego Mikołaja” miały miejsce jeszcze za życia Marszałka. W 1924 r. miała premierę „Miłość przez ogień i krew” w reż. Jana Kucharskiego, w której, niczym w późniejszej o 87 lat „1920. Bitwie Warszawskiej” Hoffmana, postaci historyczne na czele z Piłsudskim (Jerzy Jabłoński) były tłem dla rozgrywającej się podczas wojny polsko-bolszewickiej historii miłosnej sanitariuszki i muzyka weterana. Cztery lata później pojawiła się filmowa biografia „Komendant” Henryka Bigoszta, z Antonim Piekarskim w tytułowej roli. A potem była długa przerwa – bo PRL, niemogący Marszałkowi wybaczyć „pogonienia bolszewika”, szukał alternatywnych patriotycznych mikołajów.

Jerzy DUSZYŃSKI w „Śmierci prezydenta”, reż. Jerzy Kawalerowicz, 1977 r.

Odwilż przyszła za późnego Gierka i też nie do końca, bo głównymi bohaterami dramatu Kawalerowicza są pierwszy prezydent RP Gabriel Narutowicz (Zdzisław Mrożewski) i jego morderca Eligiusz Niewiadomski (Marek Walczewski). Rola Marszałka jest drugoplanowa, jako naczelnik nowego państwa otwiera pierwsze obrady Sejmu, przekazuje władzę nowo wybranemu prezydentowi, a potem widzimy go w finale, gdy podczas ulicznych manifestacji po pogrzebie Narutowicza z surowym wyrazem twarzy układa pasjansa.

Polityka 37.2019 (3227) z dnia 10.09.2019; Kultura; s. 80
Oryginalny tytuł tekstu: "Parada Marszałków"
Reklama