Pisowski reżim rozkochał się w militaryzowaniu zbiorowej wyobraźni swoich sympatyków. Kulturalnym wydarzeniem minionego roku pozostaje dla mnie głośny koncert mający podnieść morale dzielnych obrońców granicy państwowej. Koncert ten uwłaczał tym obrońcom w sposób zaiste perwersyjny, proponując przyśpiewki Jana Pietrzaka jako panaceum na lęki i faktycznie nieciekawą sytuację zawodową pogranicznika pod butem rozkazu przełożonych. Dramat uchodźców został skutecznie zutylizowany w militarnym bełkocie rodem z Festiwalu Piosenki Żołnierskiej w PRL. Zastanawia mnie, czy istnieje w Polsce równie skuteczny – czyli działający na szerokie masy ludu pracującego miast i wsi – atrakcyjny paradygmat cywilny. Wydaje mi się, że jeszcze się go nie dopracowaliśmy. Nieodmiennie jedynym jego wyznawcą i twórcą jednocześnie pozostaje Miron Białoszewski.
Jakże się ucieszyłem, kiedy w zakamarkach internetu wyczytałem, że całkiem niemała grupa ludzi ogłosiła rok 2022 Rokiem Białoszewskiego, nie oglądając się specjalnie na sejmowe ustawki, które akurat Białoszewskiego szczęśliwie pominęły. Ten urodzony 100 lat temu „nocny Marek” i miłośnik czaju, jak nikt inny w historii polskiej literatury, jest symbolem oporu przed bombastyczną, bogoojczyźnianą pandemią martyrologii. Ciekawi mnie, kiedy towarzysz Czarnek wycofa „Pamiętnik z powstania warszawskiego” z lektur szkolnych. Nijak przecież nie przystaje on do oficjalnej linii partii. Myślę, że „Pamiętnik” czeka wkrótce los różewiczowskiego „Do piachu”. Białoszewski jest nawet groźniejszy – zwłaszcza dla niewieścich cnót i chłopięcych duszyczek – gdyż radykalnie splótł swoje życie z literą pisma.
Kiedy w czasach przedpisowskich czytałem „Tajny dziennik” i równocześnie książkę Tadeusza Sobolewskiego „Człowiek Miron”, odnosiłem wrażenie, że „cywilność” i prywatność Białoszewskiego nieco matowieje, pozbawiana ostrego, ideologicznego kontrplanu, również o charakterze politycznym.