Szwejk przedszwejkowski
Recenzja książki: Jaroslav Hašek, „Nim Szwejk poszedł na wojnę...”
Arcydzieło Jaroslava Haška „Przygody dobrego wojaka Szwejka podczas wojny światowej” ukazało się w latach 1921–23. Ale postać Szwejka wymyślił autor wcześniej, pojawia się w jego tekstach już od 1911 r. W dokonanym przez Annę Dorotę Kamińską wyborze haszkowskich publikacji z lat 1908–18 (głównie krótkich opowiastek, m.in. z pism „Karikatury”, „Dobrá kopa”, „Cechoslovan”) najciekawsze i najzabawniejsze są właśnie te, w których staje przed nami Dobry Wojak. Szwejk przedklasyczny różni się od klasycznego. Jego relacje z panami oficerami, wachmistrzami i kapralami, polegające na jak najdokładniejszym wykonywaniu rozkazów, co prowadzi do następstw katastrofalnych, pokazane są w świetle bardziej wyjaskrawionym, a wojskowo-biurokratyczna rzeczywistość nabiera cech nie tylko groteskowo-absurdalnych, ale wręcz purnonsensowych.
Jaroslav Hašek, Nim Szwejk poszedł na wojnę..., wybór i przekład Anna Dorota Kamińska, Oficyna Wydawnicza Przybylik&, Warszawa 2015, s. 161