Po wyroku
Recenzja książki: Paweł Goźliński, „Akan. Powieść o Bronisławie Piłsudskim”
Paweł Goźliński oddaje w ręce czytelnika powieść o starszym, ale mniej znanym bracie Józefa. Historia jego życia, od dzieciństwa w dworku szlacheckim, przez pełne napięć dorastanie, epizod uniwersytecki, udział w spisku na życie cara, wyrok śmierci zamieniony na 15 lat katorgi, po czas spędzony wśród Ajnów na Sachalinie, służy jednak nie tylko wydobywaniu z cienia tej fascynującej biografii. Pod piórem autora ożywa polemika z tradycją romantyczną i insurekcyjną, a przede wszystkim stara się on wyjść poza myślenie o polskiej historii, zdominowane przez postawę walki lub podporządkowania. Jego bohater próbuje i jednego, i drugiego, w końcu wybierając trzecią, zupełnie osobną drogę, odnajdując poczucie wspólnoty w miejscu uznawanym za kraniec świata. Goźliński wyszydza kompleksy narodowe i pychę Polaków, obnaża mity – poświęcenia dla sprawy czy heroizmu zesłańców.
Paweł Goźliński, Akan. Powieść o Bronisławie Piłsudskim, Wydawnictwo Agora, Warszawa 2019, s. 660