Recenzja spektaklu: „Chłopi”, reż. Krzysztof Garbaczewski

Zgodnie z przedpremierowymi zapowiedziami Garbaczewski sięgnął po czterotomowe dzieło noblisty, gdyż „jest nie tylko ciekawym, niemal etnograficznym, zapisem przeszłości, ale ukazuje też korzenie naszej mentalności i wzajemnych relacji”, „konfrontując gromadę z jednostką, odsłania brutalność relacji społecznych bazujących na wykluczeniu i ostracyzmie”. Niebagatelne było również i to, że „Myśl ekologiczna jest wciąż w Polsce słabo obecna, a tu nagle da się ją odkryć w tekście Reymonta”, bohaterowie zaś „raz są postaciami, raz chmurami, pogoda determinuje ich działania, ich życie”. Wszystkie wspomniane wątki, z chmurami włącznie, są w 3,5-godzinnym spektaklu obecne, ale każdy w przebłysku, bez pogłębienia, to kalejdoskop scen – skojarzeń na temat ludowości dawnej i dzisiejszej, mniej bądź bardziej bezpośrednich odniesień do powieści i mnogości tonów. Aktorzy czytają powieściowe opisy przyrody, zbiorowość żydowska tworzy gimnastyczne układy, walka lipieckich kobiet z Jagną i jej matką przypomina azjatyckie kino akcji. Jest tu miejsce i na przerażająco-śmieszne kazania księdza, i na pogoń za elektroniczną świnią, i na gorący romans śledzony przez kamery termowizyjne.

To, że ogląda się ten sceniczny miszmasz, niekiedy rysowany zbyt grubą kreską i wywołujący rechot na widowni, z niemal niesłabnącym zainteresowaniem i przyjemnością, jest zasługą tyleż legendarnej już „kosmicznej” wyobraźni reżysera, co charyzmy i oddania wspaniałego zespołu Powszechnego. Chłopów i bab.

Chłopi, według powieści Władysława Stanisława Reymonta, reż. Krzysztof Garbaczewski, Teatr Powszechny w Warszawie