Tour de France od kulis

Wyglądają jak klony różniące się tylko wzrostem. Spaleni słońcem, ze spierzchniętymi ustami, schodzącą tu i tam skórą i zmęczeniem ukrytym za okularami przeciwsłonecznymi. W stanie skupienia niepasującym do pstrokacizny, którą mają na sobie. Uosobienia anatomicznej skrajności: od pasa w górę żylaści, za to nogi mogliby prezentować na praktycznych zajęciach z budowy ludzkiego mięśnia. W niektórych przypadkach – patologii w budowie. Na starcie było ich 198, w połowie wyścigu ubyło 18 – większość z powodu urazów odniesionych w wypadkach na trasie. Jest 10 rano, w Lannemezan, miasteczku położonym w Pirenejach, trwają ostatnie szlify przed startem 12. etapu Tour de France. Lannemezan jest cudownie francuskie w swoim charakterze – brukowane uliczki, kwadratowy rynek otoczony niewysokimi kamienicami, centralny plac wysadzany rzędami platanów. Atmosfera święta, bo znaleźć się na trasie Touru to wyróżnienie, a gościć start albo metę – pełnia szczęścia. Najazd kolarskich kibiców pobudza ruch w turystyce, a telewizyjne transmisje to reklama na wagę złota. Najgłośniejsi są przybyli zza miedzy Hiszpanie. Oblegli autobus grupy Tinkoff Saxo. Cisną się przy barierkach, bo obecność w pierwszym rzędzie daje wytchnienie pod cieniem rzucanym przez markizę rozwijaną z dachu autobusu. Wyglądają Alberto Contadora, który miał tu wygrywać, ale jak na razie, w połowie wyścigu, przejawia zupełnie nietypowe dla siebie odruchy słabości. Ale jego rodakom to nie przeszkadza. Wychodzącego Contadora wita wrzawa. Powoli, lekko kołysząc się na boki, podchodzi do barierek. Uściski, zdjęcia, autografy. Korzystając z zamieszania, przemyka Rafał Majka, bohater wczorajszego etapu, gdy uciekł na podjeździe pod Tourmalet i nie dał się dogonić do samej mety. Jedzie na start, podpisać listę obecności, usłyszeć parę ciepłych słów za wczoraj i odebrać upominki od gospodarzy etapu. Roman Kreuziger, kolega Rafała z zespołu, po chwili wiezie je brukowaną Rue Gambetta do autobusu. Z papierowych toreb, które kołyszą się na kierownicy, wystają różowe pluszaki. System działa Jest 10 rano, 36 stopni, prognozy mówią o 39 w południe i się sprawdzą. Stojąc w słońcu, można się rozpuścić. Nieodparte poczucie obcowania z nadludźmi pogłębia się, gdy rzucić okiem na profil trasy tego etapu. Prawie 200 km – najpierw premiowany sprint, potem trzy wspinaczki i szaleńcze zjazdy, a do mety mordęga skryta pod uroczą nazwą Plateau de Beille. Zasługuje na respekt porównywalny do Alpe d’Huez, podjazdu legendy, usytuowanego w kurorcie narciarskim. Plateau de Beille to 16 km ciągłej wspinaczki (Alpe d’Huez jest o 2 km krótszy, poza tym tam, mniej więcej w połowie trasy, jest moment do złapania oddechu na płaskim), średnie nachylenie drogi to niemal 8 proc. Ostatnia rzecz, o której myśli zwykły człowiek, to żeby wjechać tam rowerem. Gdy w 1911 r. Tour po raz pierwszy zawitał na majestatyczną Col du Galibier, tylko trzem kolarzom udało się na nią wjechać; reszta zeszła z rowerów. Od tamtej pory w kolarstwie minęło kilka epok, które przyniosły rewolucję w sprzęcie, metodach treningowych oraz wiedzy o ludzkiej fizjologii. Ale również w dopingu. Nadludzie – w odniesieniu do kolarzy to od dawna nie jest komplement. W tym roku cyniczni realiści znów dostali do ręki argument – na stosowaniu kokainy przyłapany został włoski weteran Luca Paolini. Jego zespół, Katiusza, wydał komunikat, że zawodnik jest wobec tej wiadomości interpretacyjnie bezradny. Zdaniem legendy kolarstwa Stephena Roche’a – jedynego obok Eddiego Merckxa zawodowego kolarza, który w jednym roku wygrał Tour de France, Giro d’Italia oraz mistrzostwo świata – wpadka Paoliniego to świetna wiadomość. Bo oznacza, że system działa. – Usystematyzowany doping odszedł wraz z erą Armstronga. Wtedy koksowało się 90 proc. peletonu. Teraz 10. Ale ten klimat podejrzliwości szybko nie minie. Rozniecają go ludzie, którzy nie do końca znają się na kolarstwie. Dlaczego ciskają podejrzeniami w Chrisa Froome’a, po jego skutecznej ucieczce na jednym z poprzednich etapów? A już nie pytają, jak to się stało, że drugi na tym etapie był Tony Gallopin, który nie jest mistrzem jazdy po górach? Uważam go za świetnego kolarza, ale bądźmy sprawiedliwi. W ocenach i w podejrzeniach. Tak uważa mistrz Stephen Roche, który tematu dopingu stara się unikać, bo musi często zderzać się z własną niesławą, zresztą spowodowaną przez rodaka Davida Walsha – najwytrwalszego z wytrwałych tropicieli oszustw Lance’a Armstronga. – David ma jaja, bo wtedy nie było wielu dziennikarzy gotowych iść z Armstrongiem na wojnę. Dzięki niemu kolarstwo jest dziś lepszym sportem. Ale mnie zrobił świństwo. Nie było dowodów na to, że używałem dopingu, a David poszedł na skróty i pospieszył się z wyciąganiem wniosków – kończy Roche, bo wianuszek lokalnych fanów kolarstwa wyczekuje chwili rozmowy z mistrzem. Wygrał Tour 28 lat temu, a oni wciąż patrzą w niego jak w obraz. Ludzkie odruchy zauważył w kolarzach Maurice Borghouts, jeden z kierowców oddelegowanych przez Skodę, oficjalnego sponsora Touru, do usług vipów. Vip jest rozpieszczany na różne sposoby – dostaje gadżety, wchodzi w zakazane zwykłemu śmiertelnikowi rewiry, również w bezpośrednią styczność z kolarzami. Na kilkunastominutową wycieczkę zabiera vipa helikopter, żeby obejrzał sobie z lotu ptaka uroki francuskiej prowincji, a wśród niej kolarzy jak mrówki. Ale przede wszystkim chłonie. Dosłownie. To, co normalnie widzi w telewizji, teraz dostaje pod nos. Najlepiej być vipem na górskich etapach, bo tam jest gwarancja, że peleton się rozerwie. A Maurice jest od tego, żeby vip był wszędzie tam, gdzie bije serce wyścigu. Więc zabierze vipa pomiędzy ucieczkę a peleton, jak najbliżej centrum akcji. Vip mija ich rozparty w klimatyzowanej limuzynie i napycha pamięć smartfona zdjęciami mijanych po drodze kolarzy. Wracając do ludzkich odruchów, zauważonych przez Maurice’a. Gdzieś mniej więcej na setnym kilometrze 12. etapu, po pokonaniu dwóch z czterech przewidzianych w rozkładzie dnia podjazdów, 20-osobowa ucieczka kolarzy zaczęła się rozrywać. Odpadali jeden po drugim (z przodu długo, długo trzymał się Michał Kwiatkowski, ale ostatecznie nie dał rady wspinaczce na Plateau de Beille). Wśród odpadających był Lieuwe Westra, rodak Maurice’a. Gdy się zrównali, Maurice opuścił szybę i rzucił mu parę słów na otuchę. – Zajrzałem mu w oczy i zobaczyłem mgłę – mówi Maurice. Ale Lieuwe do mety dojechał, w klasyfikacji generalnej był po 12. etapie w okolicach setnego miejsca. Ukończyć Tour to zawsze jest argument w rozmowach o zawodowej przyszłości. Zakochać się w kolarstwie Kilkanaście lat temu Tour de France przyniósł kolarstwu wstyd, ale niezmiennie jest najlepszym, co kolarstwo oferuje. Gdy jeszcze Lance Armstrong wydawał się nietykalny, ignorując prześladujących go za dopingowe podejrzenia trolli (jak ich sam nazywał), mawiał, żeby zamiast grzebać kijem w mrowisku, na powrót zakochać się w kolarstwie. Tak jak ci, którzy tysiącami wystają przy drogach, objawiając swój stosunek nabożny do wyścigu. Żadnych demonstracji, jak przed dekadą, gdy przy trasie swoje skecze odgrywali ironiści przebrani za gigantyczne strzykawki z napisem EPO. Przygodni kibice oblepiają trasę, wysiadując pod spłowiałymi parasolami, na składanych