Krótka historia kuchennej soli

Niewiele brakowało, by w poszukiwaniu soli wprowadzono rewizje uczniowskich kieszeni. A wszystko to pod hasłem dbania o zdrowie dzieci. Na pociechę możemy sobie powiedzieć, że w przeszłości wojny solne miały przebieg nieporównanie bardziej dramatyczny. Przed wiekami tam, gdzie ludzie znajdywali sól, osiedlali się i tworzyli nowe miasta, a nawet państwa. Właściciele morskich salin czy wysychających starych słonych jezior dochodzili do wielkich bogactw. Niezłe majątki zdobywali także handlarze solą. Wszyscy oni żyli jednak w ciągłym strachu, że przyjdzie ktoś silniejszy, lepiej uzbrojony, bardziej zdeterminowany i maczugą, mieczem lub podstępem odbierze im źródło ich bogactwa. W XVI w. – jak pisze w swojej książce „Historia naturalna i moralna jedzenia” Maguelonne Toussaint-Samat – bezlitośnie i krwawo stłumiono powstanie w Reims, Dijon i Rouen, wywołane rozszerzeniem podatku solnego. W Akwitanii z tych samych powodów wybuchła wojna domowa. Wojska królewskie walczyły z 40-tysięczną rzeszą włościan zgromadzonych w regionie Cognac. Początkowo chłopi przegnali królewskich i zdobyli pobliskie miasto Saintes, plądrując i niszcząc je doszczętnie. Niewiele później zbuntowali się mieszkańcy Bordeaux. Ci byli bardziej wyrafinowani i okrutni. Królewskiego rządcę Tristana de Monneins zabili, poćwiartowali i posolili jak, nie przymierzając, przygotowywanego do upieczenia wieprza. Potrzebny był więc ktoś równie okrutny jak buntownicy. Król wysłał konetabla Montmorency’ego, który naszpikował całą Akwitanię lasem szubienic. Montmorency odbił Bordeaux z rąk solnych buntowników, zarekwirował wszystkie kościelne dzwony, zawiesił parlament i nałożył na miasto grzywnę w wysokości 200 tys. liwrów. Wyznaczył 125 szlachciców, których zmusił do odkopania pohańbionych szczątków Monneinsa. Potem większość z nich powywieszał, a resztę wysłał na galery. Na tym tle łagodnie brzmi legenda dotycząca polskiej soli. Gdy w XIII w. krakowski książę Bolko poprosił o rękę węgierskiej królewny Kingi, ta wyprosiła u ojca w wianie solne żupy. Król dał ukochanej córce kopalnię w Marmarosz. Królewna, żegnając rodzinną ziemię, wrzuciła do solnego szybu swój zaręczynowy pierścień, przywieziony przez wysłanników polskiego księcia. Zabrała zaś ze sobą do nowej ojczyzny węgierskich górników. Ci po przyjeździe do Polski zaczęli szukać soli w okolicach Krakowa. No i poszczęściło się. Węgrzy znaleźli pokłady białego złota w Bochni i Wieliczce. Co było dalej, niech opowie ksiądz Piotr Skarga: „W pierwszym bałwanie [tak nazywano wielkie bryły soli wydobywane w kopalniach – P.A.],