Życie seksualne pierwotniaków
Ile mamy płci w naturze i co to właściwie oznacza?
Tekst ukazał się w tygodniku POLITYKA w lutym 2013 r.
Politycy z prawej strony sali sejmowej z lubością posługują się pojęciem prawa naturalnego. Nie zdają sobie jednak sprawy, że powołują się na coś, co dla każdego ma inne znaczenie. Prawo naturalne to bowiem słowo wytrych, pozwalające określić każdą normę według własnego widzimisię. Odwołania konserwatystów do prawa naturalnego pojawiają się najczęściej w dyskusjach na temat spraw obyczajowych, ale właśnie w tych sprawach natura prezentuje szczególnie szerokie normy.
Homo u zwierząt
Homoseksualizm, tak piętnowany przez prawicę jako rzekomo nienaturalny, występuje u ponad 1500 gatunków zwierząt. Pierwotniaki, np. znany ze szkoły podstawowej pantofelek, mogą mieć dwie płci (zwane też typami płciowymi), tak jak ludzie. Ale już ich bliski krewniak o wdzięcznej nazwie Tetrahymena (czyli czterobłonkówka – w wolnym tłumaczeniu z łaciny) ma płci siedem. Często występujący w kałużach pierwotniak Euplotes ma ich 10, a inny – o nazwie Stylonychia – aż 100!
Choć akt płciowy, zwany u tych organizmów koniugacją, zwykle odbywa się między osobnikami o różnej płci, i u nich dochodzi do zbliżeń homoseksualnych. Co ciekawe, nie dochodzi wówczas do zapłodnienia. Taką homoseksualną koniugację można więc uważać za bezproduktywną z punktu widzenia genetyki. Ale możemy się domyślać, że z punktu widzenia pierwotniaków nie jest to proces bezproduktywny, gdyż przecież może dostarczać im przyjemności i poczucia bliskości. Biologia nie dysponuje jeszcze metodami pozwalającymi zweryfikować tę hipotezę.
Dzięki obecności wielu płci pierwotniaki mogą się oddawać o wiele bardziej wyrafinowanym przyjemnościom. Przykładowo, wspomniana wyżej Tetrahymena spontanicznie tworzy trójkąty koniugacyjne.