Klawiatura zamiast pióra

Warto oderwać się na chwilę od ekranu smartfona lub tabletu, by sięgnąć po książkę „Cyberchoroby. Jak cyfrowe życie rujnuje nasze zdrowie” (po polsku wydane w przekładzie Małgorzaty Guzowskiej przez Dobrą Literaturę). Autor Manfred Spitzer dał się poznać polskim czytelnikom z „Cyfrowej demencji”, światowego bestsellera. Lektura tamtego opracowania podpowiada, by do tekstu „Cyberchorób” podejść z krytyczną uwagą. Niemiecki uczony łączy bowiem role popularyzatora i misjonarza. Celem misji jest uratowanie współczesnej cywilizacji zagrożonej ekspansją cyfrowych technologii. Spitzer analizuje i przytacza setki opracowań naukowych z całego świata pokazujących, co cyfryzacja i mediatyzacja życia czyni z ludźmi. I tak wystawieni od dziecka na kontakt z cyfrowymi treściami tracimy zdolność koncentracji i lektury z uwagą dłuższych tekstów. To odbija się na rozwoju umysłowym, a jeśli proceder trwa od niemowlęctwa i tablet zastępuje rodzica podczas lektury książeczek, wówczas cierpi nie tylko intelekt, ale i empatia, co przekłada się na pogorszenie zdolności tworzenia więzi międzyludzkich. Osłabienie umysłu Klawiatura zastępująca coraz częściej pióro (w wielu systemach edukacyjnych zrezygnowano już z uczenia dzieci pisma odręcznego) prowadzi nie tylko do zaniku sztuki kaligrafii, lecz do osłabienia różnych funkcji umysłowych, na których rozwój ma wpływ koordynacja ruchu ręki. Litania cyfrowych plag jest długa: bezsenność, kompulsywne korzystanie z nieodstępnego gadżetu prowadzące nierzadko do uzależnień, a dalej konsekwencje: otyłość i depresja. Do tego wszystkiego marnowanie olbrzymich środków na cyfryzację edukacji i wprowadzanie na siłę komputerów do szkół, mimo licznych badań pokazujących, że ich skutek edukacyjny jest znikomy lub wręcz negatywny. W przeciwieństwie do lektury książek, która zawsze przynosi dobre efekty. Czy to przypadek, zastanawia się Spitzer, że bossowie cyfrowych korporacji z Krzemowej Doliny uwielbiają posyłać swoje dzieci do szkół waldorfskich, pozbawionych technologii? Zamiast klawiatur i ekranów mają tam kredki, plastelinę i farbki. Na gadżety mają jeszcze czas. Dlaczego więc ci sami ludzie chroniący swe pociechy przed przedwczesną cyfryzacją przekonują, że powinna ona jak najszybciej wkroczyć do żłobków, przedszkoli i szkół? Zdaniem niemieckiego psychiatry sprawa jest prosta. Koncerny cyfrowe zachowują się w podobny sposób jak do niedawna przemysł tytoniowy, podważający naukową wiedzę o szkodliwości palenia tytoniu, czy jak lobby naftowo-węglowe kwestionujące informacje o globalnym ociepleniu wywołanym emisją dwutlenku węgla. Lobby cyfrowe stosuje dokładnie te same metody, a jego finansowa potęga powoduje, że ma środki, by robić wodę z mózgu zwykłym ludziom oraz korumpować polityków i decydentów. Poważne zarzuty, argumenty też poważne, a wizja przyszłości ponura: jeśli się nie opamiętamy, społeczeństwa najbardziej ucyfrowione, jak Stany Zjednoczona, Korea Południowa czy Chiny, czekać może kulturowa implozja. Europa, a przynajmniej niektóre kraje, które nie uległy jeszcze w pełni szaleństwu i zachowały resztki humanistycznej kultury opartej na druku, mogą stanąć na czele zbawczej kontrrewolucji. Spitzer oczywiście z nadzieją patrzy na Niemcy, kraj Gutenberga i Marcina Lutra, licząc, że tam właśnie się ona zacznie. Cyfrowe uzależnienie Niemiecki uczony nie jest pierwszym krytykiem cyfrowo-medialnej cywilizacji i jak wielu poprzedników zdarza mu się mylić dedukcję, czyli wyprowadzanie wniosków z danych naukowych, z misjonars