Przejdź do treści
Reklama
Reklama
Nauka

Samotny stary karzeł

Najstarsza gwiazda naszej Galaktyki

Tak wyglądały pierwsze gwiazdy w Drodze Mlecznej. Tak wyglądały pierwsze gwiazdy w Drodze Mlecznej. Gariel Perés/SMM (IAC)
Badacze nieba odkryli najstarszą gwiazdę naszej Galaktyki. Powstała zaledwie ok. 300 mln lat po Wielkim Wybuchu i wciąż ma się dobrze.
Galaktyka spiralna ESO 510-G13. Jasna kula w centrum to galaktyczne halo.The Hubble Heritage Team/NASA Galaktyka spiralna ESO 510-G13. Jasna kula w centrum to galaktyczne halo.

Najstarsza gwiazda została zidentyfikowana po raz pierwszy w ramach przeglądu nieba Sloan Digital Sky Survey, potem była obserwowana przez kosmiczny teleskop Herschela. Dokładnie przyjrzeli się jej astronomowie pracujący przy Gran Telescopio Canarias, umiejscowionym na wyspie La Palma, na Kanarach. Gwiazda znajduje się 7,5 tys. lat świetlnych od nas w północnym gwiazdozbiorze Rysia. Nie leży w płaszczyźnie Drogi Mlecznej, lecz w tzw. galaktycznym halo (halo to sferyczne twory otaczające dyski większości galaktyk spiralnych, często znacznie przekraczające rozmiarami je same i posiadające więcej niż one gwiazd; tyle że są bardzo rozproszone).

Obiekt oznaczony symbolem J0815+4729 znajduje się w tzw. ciągu głównym, co oznacza, że należy do podstawowej kategorii obiektów gwiazdowych Wszechświata (karłów), wciąż spalających wypełniający je wodór w reakcjach termojądrowych. Poza tym wiadomo, że J0815 jest mniej masywna od Słońca (posiada 0,7 słonecznej masy), a jej temperatura powierzchni jest ok. 400 stopni wyższa niż na Słońcu. Co ciekawe, bardzo dokładna analiza spektroskopowa wykazała, że znalezisko należy do tzw. II Populacji Gwiazdowej, a więc jest gwiazdą bardzo starą, charakteryzującą się niezwykle niską metalicznością.

Określenie „metaliczność” oznacza stopień zawartości w gwiazdach pierwiastków cięższych niż wodór i hel. Gwiazdy II Populacji są bardzo nisko metaliczne, ponieważ nie miały skąd czerpać pierwiastków cięższych, powstających głównie w wybuchach gwiazd supernowych i w kolizjach gwiazd neutronowych. Na wczesnych etapach rozwoju Wszechświata zjawisk tych było bardzo niewiele, dopiero w kosmosie późniejszym, w pozostałych po wybuchach mgławicach, znalazło się więcej takich pierwiastków i dlatego młode gwiazdy Populacji I zawierają ich znacznie więcej.

Polityka 7.2018 (3148) z dnia 13.02.2018; Nauka; s. 67
Oryginalny tytuł tekstu: "Samotny stary karzeł"
Reklama