Czeka nas Wielka Transformacja. Jaki świat po pandemii?

Pandemia jeszcze się na dobre nie rozkręciła, a już wszyscy mamy dość zaostrzającego się reżimu epidemicznego. Zaczynamy więc myśleć o świecie po zarazie i po kryzysie. Czy się zmieni i jak?

Tekstem Edwina Bendyka otwieramy na internetowych stronach tygodnika „Polityka” cykl artykułów o przyszłości świata po pandemii. Co się zmieni, gdy (jeśli) poradzimy sobie z wirusem i skończy się globalna kwarantanna?

Mało kto chyba wątpi, że jest powrót do wcześniejszego świata. Równie jednak niewiele osób jest w stanie wyjść wyobraźnią poza dotychczasowe ramy codziennego życia, nagle przerwanego mrożeniem społeczeństwa i gospodarki.

Osiągnęliśmy granice wzrostu?

Nie ma powrotu do normalnego życia sprzed, bo świat przynajmniej od 2008 r., a zdaniem wielu analityków już nawet od lat 70. XX w., żył w stanie permanentnego kryzysu. Jego zapowiedzią były takie opracowania jak Raport dla Klubu Rzymskiego „Granice wzrostu” z 1972 r., prace ekonomistów, badaczy społecznych Nicholasa Georgescu-Roegena, Howarda Oduma, Hermana Daly′ego, André Gorza.

Wynikało z nich jasno, że do rachunku gospodarczego trzeba włączyć koszty środowiskowe i ograniczenia wynikające z praw termodynamiki. Tak zmieniony rachunek pokazywał już przed pół wiekiem, że model rozwoju oparty na wzroście PKB napędzanym wzrostem konsumpcji jest nie do utrzymania.

Innowacyjność pokona wszelkie bariery?

Ekonomiści ze szkoły neoklasycznej nie zgadzali się z takim dictum, dowodząc przy pomocy swoich modeli, że nie istnieją bariery dla wzrostu i może on przyspieszać, napędzany zasobem wyjątkowym i ostatecznym: ludzką innowacyjnością.