Nagroda Nobla z chemii 2020 za „nożyce do DNA”

Emmanuelle Charpentier i Jennifer A. Doudna uhonorowane Nagrodą Nobla w dziedzinie chemii w 2020 r. za opracowanie metody edycji genomów CRISPR/Cas9.

W trzecim dniu Tygodnia Noblowskiego 2020 Królewska Szwedzka Akademia Nauk przyznała Nagrodę Nobla w dziedzinie chemii dwóm naukowczyniom: francuskiej mikrobiolog, genetyk i biochemik Emmanuelle Charpentier, szefowej Instytutu Biologii Infekcyjnej Maxa Plancka w Berlinie, oraz Jennifer A. Doudnie, biochemiczce i biolożce molekularnej z Uniwersytetu Kalifornijskiego w Berkeley – za opracowanie jednego z najdoskonalszych narzędzi w genetyce: metody edycji genomów CRISPR/Cas9.

BREAKING NEWS:
The 2020 #NobelPrize in Chemistry has been awarded to Emmanuelle Charpentier and Jennifer A. Doudna “for the development of a method for genome editing.” pic.twitter.com/CrsnEuSwGD

— The Nobel Prize (@NobelPrize) October 7, 2020

Co to jest CRISPR/Cas9?

CRISPR/Cas9 – gdzie CRISPR to skrót od Clustered Regularly Interspaced Short Palindromic Repeats (grupowane, regularnie przerywane, krótkie powtórzenia palindromiczne), zaś Cas9 to nazwa genu odpowiedzialnego za produkcję białka tnącego DNA – to bakteryjny system precyzyjnie naprowadzający i tnący wybrany fragment DNA. Narzędzie pozwala na tzw. redagowanie genomu, czyli wprowadzanie modyfikacji, w sposób dużo szybszy i tańszy, niż pozwalały na to znane wcześniej metody inżynierii molekularnej. Prace Charpentier i Doudny znacznie przyspieszyły badania nad nowotworami i chorobami genetycznymi, dały szanse na wiele nowych terapii i zmiany w przemyśle biotechnologicznym – od medycyny po rolnictwo.

Czytaj więcej: Dlaczego CRISPR/Cas wart jest Nobla? Krótki kurs genetyki

Nobel z chemii dla kobiet

Przed Emmanuelle Charpentier i Jennifer A. Doudną Nobla z chemii otrzymało pięć kobiet w historii: Maria Skłodowska-Curie (1911), Irène Joliot-Curie (1935), Dorothy Crowfoot Hodgkin (1964), Ada Jonath (2009), Frances Arnold (2018). Po raz pierwszy wyróżnienie przypadło wyłącznie dwóm kobietom.

Laureatki podzielą się nagrodą w wysokości 10 mln koron szwedzkich (950 tys. euro).

Nobel z chemii 2019 za za akumulator litowo-jonowy

Nagrodą Nobla w dziedzinie chemii za rok 2019 uhonorowano Amerykanina Johna B. Goodenougha, Brytyjczyka M. Stanleya Whittinghama i Japończyka Akirę Yoshino. Badacze ci niezależnie i na przestrzeni lat pracowali nad stworzeniem i rozwojem systemu litowo-jonowego – podstawy dla najlepszych baterii, jakie do tej pory udało się wyprodukować.