Osoby czytające wydania polityki

Wiarygodność w czasach niepewności

Wypróbuj za 11,90 zł!

Subskrybuj
Nauka

Co wiadomo o Homo

Co wiadomo o Homo? Jeszcze więcej gatunków człowieka

Przypuszczalny wygląd przedstawiciela gatunku Homo longi (Chiny, 2018 r.). Przypuszczalny wygląd przedstawiciela gatunku Homo longi (Chiny, 2018 r.). Chuang Zhao/Ferrari Press / EAST NEWS
Najnowsze odkrycia szczątków naszych wymarłych kuzynów jeszcze bardziej zagmatwały obraz ewolucji człowieka. I znów postawiły pytanie o sens wyodrębniania kolejnych ludzkich gatunków.
Zrekonstruowany fragment czaszki Homo naledi (odnalezionej w RPA, 2015 r.).Xinhua/eyevine/EAST NEWS Zrekonstruowany fragment czaszki Homo naledi (odnalezionej w RPA, 2015 r.).

Ten rok zaczął się dla paleoantropologii nadzwyczaj owocnie. W ciągu jednego miesiąca – w czerwcu 2021 r. – opisano dwa nowe gatunki (lub może „gatunki”) należące, zgodnie z systematyką, do rodzaju Homo (obejmującego nas i inne wymarłe gatunki człowieka): jeden w Izraelu, drugi w Chinach. W dodatku, choć zupełnie różne, żyjące w tym samym czasie (120–140 tys. lat temu), a więc na długo po powstaniu ludzi anatomicznie współczesnych, czyli Homo sapiens. To kolejne potwierdzenie, jak bardzo nasza dzisiejsza samotność gatunkowa jest nietypowa, bo przez większą część obecności na Ziemi dzieliliśmy tę planetę z innymi gatunkami ludzkimi.

A było ich naprawdę dużo, choć większości i tak jeszcze nie poznaliśmy. W ciągu ostatnich 20 lat nasze drzewo rodowe rozrosło się o: Homo floresiensis (tzw. hobbitów, w 2003 r.), denisowian (2010 r.), H. naledi (2015 r.), H. luzonensis (2019 r.), no i dwa najmłodsze gatunki, z tego roku, choć tylko jeden z nich – ten chiński – otrzymał formalną nazwę: Homo longi.

Co najmniej dwa z tych znalezisk – H. naledi z RPA i hobbici z wyspy Flores – okazały się tak nietypowe i zaskakujące, że nie dawały się pogodzić ze znanymi i przyjętymi modelami ewolucji człowieka, więc wymyślano najprzedziwniejsze koncepcje, by sobie z tym poradzić. Hobbici, żyjący jeszcze ok. 50 tys. lat temu, posiadali małe ciała i mózgi wielkości szympansich, więc wielu uznało ich za istoty patologiczne i ciężko upośledzone (mimo całkiem zaawansowanych zachowań, np. wykorzystywania ognia), a H. naledi, o archaicznych czaszkach (lecz zarazem niezwykle nowoczesnych dłoniach) miał żyć przed 2 mln lat, choć – jak się potem okazało – współistniał z naszym gatunkiem (którego formalne narodziny nastąpiły ok.

Polityka 37.2021 (3329) z dnia 07.09.2021; Nauka i cywilizacja; s. 63
Oryginalny tytuł tekstu: "Co wiadomo o Homo"
Reklama