Osoby czytające wydania polityki

„Polityka” - prezent, który cieszy cały rok.

Pierwszy miesiąc prenumeraty tylko 11,90 zł!

Subskrybuj
Nauka

Paleolityczne mezalianse

Paleolityczne mezalianse, czyli jak żyła neandertalska rodzina

Modele antropologiczne oparte na skamielinach. Od lewej: Homo ergaster, Homo georgicus (mężczyzna), grupa neandertalczyków, w tym dziecko, Homo georgicus (kobieta, rzuca kamień), Homo floresiensis (trzyma włócznię), Lucien i Lucy (Australopithecus afarensis), myśliwy z Cro-Magnon (rzuca włócznią), trzy głowy – Paranthropus boisei, Sahelanthropus tchadensis, Australopithecus africanus), mężczyzna i kobieta neandertalczycy. Na dole po lewej: samica Homo habilis (kuca). Modele antropologiczne oparte na skamielinach. Od lewej: Homo ergaster, Homo georgicus (mężczyzna), grupa neandertalczyków, w tym dziecko, Homo georgicus (kobieta, rzuca kamień), Homo floresiensis (trzyma włócznię), Lucien i Lucy (Australopithecus afarensis), myśliwy z Cro-Magnon (rzuca włócznią), trzy głowy – Paranthropus boisei, Sahelanthropus tchadensis, Australopithecus africanus), mężczyzna i kobieta neandertalczycy. Na dole po lewej: samica Homo habilis (kuca). P.Plailly/E.Daynes/Science Photo Library / EAST NEWS
Różnice genetyczne między populacjami praludzi nie stanowiły barier dla bliskich relacji. Pojęcie ksenofobii było homininom raczej obce.
Jaskinia El Sidrón w Asturii, gdzie znaleziono szczątki przynajmniej 12 Homo neanderthalensis.EFE/EFE/Forum Jaskinia El Sidrón w Asturii, gdzie znaleziono szczątki przynajmniej 12 Homo neanderthalensis.

Kiedy w roku 2008 tegoroczny noblista Svante Pääbo zapowiedział, że w ciągu dwóch lat odczyta pełny genom naszego wymarłego od 40 tys. lat kuzyna, spotkało go powszechne niedowierzanie. Trudno się dziwić – raptem kilka lat wcześniej (w roku 2001) odczytano genom naszego własnego gatunku, co amerykański prezydent przyrównał do lądowania człowieka na Księżycu (i nie było w tym cienia przesady, ani pod względem kosztów tego przedsięwzięcia, ani jego znaczenia). Otóż poznanie genomu Homo neanderthalensis można przez analogię porównać do odwiedzin człowieka na Marsie. Pääbo jednak słowa dotrzymał – w 2010 r. jego zespół pokazał, jak wyglądał i czym różnił się od naszego kod genetyczny neandertalczyka. Co więcej, wykazał, że część tego DNA tkwi w genomach ludzi współczesnych, wszystkich poza subsaharyjskimi Afrykanami. To – przy okazji – potwierdziło tzw. hipotezę Pożegnania z Afryką. Skoro bowiem czarni Afrykanie nie mają domieszki neandertalskich genów, a wszyscy inni – tak, to znaczy, że do krzyżowania gatunków doszło już po opuszczeniu przez afrykańskich kolonistów ich macierzystego lądu. I dopiero ich potomkowie roznieśli te neandertalskie domieszki po świecie.

Już wtedy było jasne, że to nie tylko zakończenie pewnego etapu, ale i szerokie otwarcie na nowe i niezwykle ekscytujące zagadnienia, takie jak życie rodzinne i społeczne neandertalczyków, ich demografia, a może i psychika, też w końcu determinowana przez geny. Tempo, w jakim nadeszła odpowiedź na niektóre z tych pytań, okazało się niebywałe.

Parę tygodni temu z naukowej „stajni” Svante Pääbo doszły wieści, które zelektryzowały prasę na całym świecie. Poznaliśmy po raz pierwszy autentyczną neandertalską rodzinę i wzajemne relacje między jej członkami.

Polityka 46.2022 (3389) z dnia 08.11.2022; Nauka ProjektPulsar.pl; s. 54
Oryginalny tytuł tekstu: "Paleolityczne mezalianse"
Reklama