Liście niezgody
Czy palma jest drzewem? A bambus? Tego się nie dowiesz z podręcznika do przyrody
O tym, że Północ i Południe różnią się pod wieloma względami społeczno-gospodarczymi, nie trzeba nikogo przekonywać. Wydawać by się mogło, że nauka w swoim obiektywizmie niweluje te nierówności, ale nie do końca jest to prawda. Od kilkunastu lat w dziedzinach zajmujących się różnymi aspektami ludzkiej działalności – od filozofii, poprzez ekonomię, socjologię, aż po językoznawstwo czy psychologię – mówi się o zjawisku WEIRD (ang. dziwny), czyli nadreprezentacji badań społeczeństwa zachodniego (West), wykształconego (Educated), uprzemysłowionego (Industrialized) i demokratycznego (Democratic). Dotyczy to zarówno badań całych społeczności, jak i ich członków.
Czytaj też: Zaczęło się od śmierci żyrafy. Czyli jak się komunikuje życie na Ziemi: fakty i mity
Casus bambusa
O ile np. medycyna – ze względu na swój stosowany charakter – wydaje się naturalnie narażona na takie skrzywienie, o tyle można by się spodziewać, że pozostałe nauki przyrodnicze mogą go uniknąć. Przecież organizuje się ekspedycje do egzotycznych miejsc? To prawda, eksploracja jest efektowna i nieraz wnosi przełomowe odkrycia, ale zasadniczy zrąb wiedzy naukowej powstaje na podstawie codziennej analizy danych dostępnych pod ręką.
Przyrodnicy zawsze chętnie korzystali z zasobów niegdyś gromadzonych w gabinetach osobliwości, z których później powstały muzea historii naturalnej, ogrody botaniczne i zoologiczne, ale ich zasobność była ograniczona. Dziś po wejściu na witrynę serwisu Global Biodiversity Information Facility (GBIF), którego ambicją jest zebranie danych o różnorodności biologicznej całej Ziemi, można nabrać przekonania, że największe bogactwo biologiczne mają Europa na zachód od Wołgi i Stany Zjednoczone.