Obwodowa tolerancja immunologiczna. Za co przyznano medycznego Nobla 2025?

Przyznaniem Nobla z medycyny lub fizjologii w 2025 r. doceniono badania dotyczące układu odpornościowego, a laureatami zostali: Mary E. Brunkow, Fred Ramsdell oraz Shimon Sakaguchi. Całą trójkę uhonorowano za odkrycia dotyczące obwodowej tolerancji immunologicznej.

W poniedziałkowe południe w gmachu Instytutu Karolinska w Sztokholmie zainaugurowano Tydzień Noblowski ogłoszeniem nazwisk laureatów Nagrody Nobla w dziedzinie medycyny i fizjologii. Tegoroczna decyzja jest nie tylko uhonorowaniem wybitnych naukowców, lecz także gestem wobec epoki: uznaniem kierunku, w jakim zmierza współczesna biologia i medycyna.

Tym razem doceniono badania dotyczące układu odpornościowego, a laureatami zostali: Mary E. Brunkow, Fred Ramsdell oraz Shimon Sakaguchi. Całą trójkę uhonorowano za odkrycia dotyczące obwodowej tolerancji immunologicznej. Zapobiega ona uszkodzeniu organizmu przez nasz własny system obrony, który chroni nas m.in. przed bakteriami i wirusami. Ich prace pozwoliły zrozumieć, w jaki sposób układ odpornościowy może być utrzymywany w ryzach (choć nie zawsze się to udaje, co prowadzi do chorób autoimmunologicznych, np. cukrzycy typu 1, chorób reumatycznych lub alergii). Odkrycia tegorocznych laureatów położyły również podwaliny pod nową dziedzinę badań i stały się bodźcem do opracowania nowych metod leczenia, np. w przypadku nowotworów i wspomnianych schorzeń.

Limfocyty T – bez nich odporność nie istnieje

Jedną z najważniejszych cech układu odpornościowego jest jego zdolność do identyfikowania patogenów i odróżniania ich od naturalnych, „własnych” komórek organizmu. Drobnoustroje, które zagrażają naszemu zdrowiu, potrafią się jednak do nich upodabniać, a więc nasz układ immunologiczny musi wiedzieć, co atakować, a czego nie. W jaki sposób się tego uczy i dzięki czemu nie obraca się przeciwko nam częściej?