Dlaczego prezes LOT-u znów zrezygnował

Niezdolność polityków do podjęcia decyzji o prywatyzacji oznacza wyrok dla Lotu – jako samodzielna firma na rynku nie przetrwa. Sporo osób związanych z branżą uważa jednak, że Mikoszowi pomyliły się role. Był prezesem, a zachowywał się jak właściciel. Niektórzy mówią wręcz o megalomanii i sugerują, że to sam Mikosz pakuje Lot w kłopoty. Na razie wywołał kryzys rządowy. „Mój mąż potrafi robić show. Nawet kiedyś poważnie rozważał karierę aktorską” – to słowa jego żony Magdaleny z wywiadu dla pokładowego pisma „Business Class”. Wypowiedziane parę lat temu, pasują do obecnej sytuacji jak ulał. Jacek Krawczyk, szef rady nadzorczej Lotu za pierwszej prezesury Mikosza, uważa, że zamiast o dymisji prezesa, powinniśmy mówić raczej o braku strategii rozwoju dla tak szybko rozwijającego się rynku lotniczego w kraju. Rynek rośnie, a Lot się kurczy. Rocznie lata z Polski już 20 mln pasażerów i co czwarty z nich ciągle korzysta z usług Lotu. Pasażerowie to jego największy kapitał. Choć sporo odebrała mu tania linia Ryanair. To ona jest dzisiaj liderem na naszym rynku. Więc spektakularne gesty prezesa są mało odpowiedzialne. Zdradzony i zlekceważony  Dymisję prezesa, złożoną 17 września, poprzedził przeciek. „Puls Biznesu” tydzień wcześniej donosił, że „Niemożliwe stało się możliwe. Lot, narodowy przewoźnik, który w 2012 r. był na krawędzi bankructwa i przeżył dzięki 527 mln zł pomocy publicznej, nareszcie znalazł inwestora. I to nie byle jakiego: amerykański fundusz inwestycyjny Indigo Partners”. Inwestora – marzenie. Jest właścicielem m.in. taniego przewoźnika Wizzair. „PB” donosił, że lada dzień Ministerstwo Skarbu podpisze z nim list intencyjny w sprawie prywatyzacji Lotu. Nie donosił, że dwa wcześniejsze terminy nie zostały dotrzymane. Wcześniej nikt o rozmowach z inwestorem nie informował. Nie dyskutowano ani o jego zaletach, ani o wadach. Przeciek najwyraźniej był po to, żeby zobaczyć, jaka będzie reakcja opozycji na prywatyzacyjne plany. Trwa przecież awantura, którą rozpętało PiS protestujące przeciwko prywatyzacji PKP Energetyka. Agencje PR, obsługujące fundusz oraz Lot, uznały jednak, że reakcja jest pozytywna. Żaden z ważnych polityków PiS do planów Lotu się nie ustosunkował. Na razie. Jednak Sebastian Mikosz, którego wszyscy wskazują jako źródło przecieku, nie rozumie, dlaczego Platforma tak się boi. Wszystko przecież z ministerstwem było ustalone. Tyle że z ministrem Włodzimierzem Karpińskim, który został zdymisjonowany na kilka dni przed drugim terminem podpisania listu intencyjnego. Jego następca Andrzej Czerwiński najwyraźniej nie odziedziczył po poprzedniku pewności co do transakcji. Tak naprawdę najistotniejsze decyzje zapadały szczebel niżej. Marek Serafin, za pierwszej prezesury Mikosza odpowiadający w Locie za siatkę połączeń, uważa, że wszystko przygotowywał Mikosz. Potem Rafał Baniak, były wiceminister skarbu, autoryzował jego decyzje i przekonywał do nich ministra. To z Baniakiem Mikosz ustalał szczegóły listu intencyjnego. Do opinii prezesa reprezentant właściciela podchodził bezkrytycznie, po prostu je po nim powtarzał. Nie próbował weryfikować. Żaden z wysokich urzędników Ministerstwa Skarbu nigdy z Williamem Frankem, kontrolującym fundusz Indigo, się nie spotkał, co może nieco dziwić. W końcu chodzi o ważną firmę. Faktycznym partnerem dla Indigo był Mikosz. To on latał do Arizony, gdzie fundusz ma siedzibę, albo spotykał się z Frankem w Nowym Jorku lub Londynie. Po dymisji Baniaka, zamieszanego w aferę taśmową, jego następca Wojciech Chmielewski najwyraźniej nabrał do transakcji wątpliwości. Ale minister Andrzej Czerwiński, podobnie jak Włodzimierz Karpiński także z ewentualnym nabywcą Lotu nie rozmawiali. Przedstawiciele właściciela scedowali swoje uprawnienia na prezesa, co może budzić wątpliwości do ich kompetencji. Mikosz zdziwił się, gdy ministerstwo nie tylko ostatecznie listu intencyjnego nie podpisało, ale – bez jego wiedzy – wystosowało do inwestora pismo, w którym twierdzi, że przed wyborami parlamentarnymi do transakcji prywatyzacyjnej raczej nie dojdzie. Poczuł się zdradzony i zlekceważony. Mimo że wszystko przecież było ustalone. Dymisja to jego protest przeciwko niecywilizowanym standardom. Ponieważ jednak do 17 września będzie jeszcze prezesem, oficjalnie w sprawie się nie wypowie. Marek Serafin nie ucieka się do przecieków, mówi wprost. – Tak się prywatyzacji nie przeprowadza. Zaproszenie do potencjalnych inwestorów powinien wysyłać właściciel, a nie doradca prywatyzacyjny tego, kto ma być sprzedany. To nie Lot jest dla ewentualnych nabywców partnerem. Może dlatego nikt, oprócz Indigo, nie wyraził zainteresowania? Trzeba się też liczyć z faktem, że tej prywatyzacji z pewnością uważnie będzie się przyglądać Komisja Europejska, Lot korzystał przecież z pomocy publicznej. Nie wolno lekceważyć procedur. Już raz, przy sprzedaży Lotu, wszystkie możliwe błędy popełniono. Na pierwszą prywatyzację narodowego przewoźnika zdecydował się w 1999 r. Emil Wąsacz, minister skarbu w rządzie AWS-UW. Taką na pół gwizdka, ponieważ obowiązywała ustawa o Locie, która zezwalała na pozbycie się przez państwo najwyżej 49 proc. udziałów. Ciągle nie byliśmy w stanie przyjąć do wiadomości, że narodowy przewoźnik samodzielności utrzymać nie zdoła. Wtedy jeszcze Lot wydawał się o wiele bardziej atrakcyjny niż dziś. Nawet jeśli mógł zaoferować tylko pakiet mniejszościowy. Zgłosili się najwięksi potentaci, m.in. British Airways oraz Lufthansa. Z góry ich skreślono, bo byli za silni, obawiano się, że Lot straci na znaczeniu. Najbardziej odpowiedni wydawali się Szwajcarzy, mniej liczyli się na rynku. Swissair, jako właściciel pakietu mniejszościowego, faktycznie rządził w Locie. Ale niedługo, bo po kilku latach splajtował. Aferze szwajcarskiej przyglądaliśmy się z zainteresowaniem, choć z daleka. Wśród menedżerów oskarżonych przez tamtejszą prokuraturę o doprowadzenie do upadku linii znalazł się bowiem były dyrektor Lotu Jan Litwiński. Zarzucano mu pobieranie honorariów za fikcyjne prace konsultacyjne. Po kilkuletnim procesie zapadł jednak wyrok uniewinniający wszystkich oskarżonych. Sąd przyznał im nawet odszkodowanie. Na konto Jana Litwińskiego wpłynęło 32 tys. franków. Dziś nie chce się wypowiadać na temat Lotu. Kiedy więc Sebastian Mikosz zostawał prezesem Lotu (po raz pierwszy w 2009 r.), jego głównym zadaniem było doprowadzenie do... nacjonalizacji firmy, czyli odkupienia od syndyka masy upadłościowej Swissair pakietu udziałów Lotu. W dziewięcioosobowej radzie nadzorczej polskiej firmy aż trzech członków reprezentowało syndyka masy upadłościowej szwajcarskiej linii. Warszawskie posiedzenia rady musiały odbywać się po angielsku. Szwajcarzy blokowali wszelkie decyzje finansowe mogące zmniejszyć wartość ich pakietu. Na przykład sprzedaż udziałów przewoźnika w warszawskim kasynie. Aktorskie talenty Mikosza i jego pokerowe zagrania zakończyły się jednak sukcesem. Polska odzyskała Lot. Mikosz lubi opowiadać, jak często blefował. To jego specjalność. Ostatnia deska ratunku  Mikosz uwiarygodnił się w roli poważnego menedżera. Mimo że nigdy wcześniej żadną firmą nie zarządzał, a co dopiero tak dużą. Urodzony i wykształcony we Francji – jest absolwentem paryskiego Institut d’Études Politiques – karierę zawodową zaczynał w Nowym Jorku od nalewania drinków jako barman w knajpie w pobliżu Wall Street. Trwało to tylko kilka miesięcy, bo wkrótce rozpoczął pracę w paryskim oddziale renomowanej firmy konsultingowej Arthur Andersen. Wytrzymał trzy lata. W 2000 r. wrócił do Polski i trafił na fotel prezesa Francuskiej Izby Przemysłowo-Handlowej w Polsce. – Lobbowałem w Sejmie w interesie francuskich inwestorów – wspomina. Wtedy, jako częsty gość sejmowej komisji skarbu, poznał wielu znaczących polityków. W tym Andrzeja Zdebskiego, związanego z SLD, oraz Grzegorza Schetynę z opozycyjnej jeszcze PO. Obaj mieli wpływ na jego zawodową karierę. Zdebski, gdy został prezesem Polskiej Agencji Inwestycji Zagranicznych, wziął Mikosza na zastępcę. Za swój największy sukces w tamtym czasie Mikosz uważa ściągnięcie Koreańczyków do podwrocławskich Kobierzyc. Czuje się niejako ojcem chrzestnym wielkiej inwestycji LG Electronics. W nagrodę został honorowym obywatelem gminy, do której właśnie wybiera się na dożynki. Dla Prawa i Sprawiedliwości, które przejęło władzę w 2005 r., był człowiekiem czerwonych, jego nominację podpisywał Leszek Miller. Rozstał się z PAIZ i wylądował jako konsultant w firmie doradczej Deloitte. Stamtąd Schetyna w 2009 r. ściągnął go do Lotu. Mikosz znacjonalizował wprawdzie firmę, ale długo miejsca w niej nie zagrzał. Zrezygnował po kilkunastu miesiącach. Wszedł w tak ostry konflikt ze związkami zawodowymi, że ministerstwo porozumiewało się z ich przedstawicielami ponad głową prezesa. Miał żal, że marginalizują jego pozycję w firmie. Rzucił papierami, chętnie opowiadając, że w obecnych czasach związki zawodowe mają dużo władzy i pieniędzy, ale nie ponoszą przy tym żadnej odpowiedzialności. W takiej sytuacji wyprowadzenia Lotu na prostą się nie podejmuje. Niewykluczone, że blefował. Ministerstwo wydawało się wtedy zdecydowane na powtórną prywatyzację, a Mikosz zaangażował się w rozmowy z British Airways. Może myślał, że bez niego sobie nie poradzą i poproszą, żeby wrócił? Nie poprosili, ale też nie prywatyzowali. W Locie działo się coraz gorzej. Prezesi zmieniali się jak w kalejdoskopie. To był lot koszący, zetknięcie z ziemią mogło być bolesne. Kiedy więc w 2012 r. ministerstwo znów ogłosiło konkurs na prezesa Lotu, Mikosz wystartował. Znał wszystkie wady kierowania firmą kontrolowaną prze